De voorste hersenslagader, ook bekend als de ACA, voorziet de mediale delen van de frontale en pariëtale kwabben en is een van de twee slagaders die een essentiële rol spelen bij het leveren van zuurstof aan de hersenen. De slagader ontspringt aan het einde van de interne halsslagader en buigt omhoog en naar het midden van de hersenen, waarbij hij een deel vormt van een ring van slagaders die zich aan de basis van de hersenen bevindt en de cirkel van Willis wordt genoemd .
Fotograaf/Getty Images
Vanwege de essentiële functie in de bloedtoevoer naar de hersenen, kunnen aandoeningen of trauma’s aan de voorste hersenslagader ernstige gevolgen hebben. Met name stolling van deze slagader kan leiden tot een beroerte , een gevaarlijke “hersenaanval” veroorzaakt door onvoldoende zuurstoftoevoer. Bovendien kunnen problemen hier, vanwege de regio’s die worden aangestuurd, het lopen, de beweging van de benen en proximale armen, het spraakvermogen en het redeneren op hoger niveau beïnvloeden.
Inhoudsopgave
Anatomie
Structuur
Een van de grotere slagaders die belast is met de toevoer van bloed naar belangrijke hersengebieden, de rechter en linker ACA’s zijn belangrijke componenten van de cirkel van Willis. Deze zijn voornamelijk verdeeld in drie secties, waarvan sommige belangrijke vertakkingen hebben:
- A1: Ook bekend als het horizontale segment, dit gedeelte loopt horizontaal van de oorsprong van de ACA voor 14 millimeter (mm) naar de voorste communicerende arterie, die een rol speelt bij het verbinden van de bloedtoevoer tussen de rechter- en linkerhersenhelft. De belangrijkste takken hier zijn de mediale lenticulostriate arteriën (een reeks kleinere arteriën) en de voorste communicerende arterie.
- A2: Verticaal lopend vanaf de oorsprong van de voorste communicerende slagader, loopt het voor de lamina terminalis en langs de rand van het corpus callosum, eindigend bij zijn “genu” of bocht. Belangrijke takken hier zijn de terugkerende slagader van Heubner (ook bekend als de mediale striate slagader), de orbitofrontale slagader (rond de oogkas) en de frontopolaire slagader (die het oppervlak van de voorkant van elke hemisfeer van de hersenen kruist).
- A3: Het derde segment van de ACA, het precallosale segment, rondt de genu van het corpus callosum af en loopt tot het boven dit hersengebied naar achteren buigt. Dit vertakt zich vervolgens in de pericallosale en de callosomarginale slagaders. Beide lopen parallel en komen boven het corpus callosum uit.
Locatie
Samen met de middelste hersenslagader is de ACA een terminale tak van de inwendige halsslagader, die de primaire bron van bloed naar de hersenen is. Het ontspringt aan het einde van de inwendige halsslagader, snel omhoog en naar het midden stromend om de voorkant van de hersenen te kruisen op weg naar het corpus callosum (de bundel zenuwen in het midden van de hersenen die de rechter- en linkerhersenhelft scheidt) boven de oogzenuw .
Anatomische variaties
Artsen hebben verschillende variaties in de structuur van de ACA waargenomen. Hoewel ze relatief zeldzaam zijn, zijn ze klinisch significant en omvatten ze:
- Fenestratie van de ACA: In 0 tot 4% van de gevallen vertoont het A1-gedeelte van de ACA fenestratie, waarbij segmenten van de slagader worden gedupliceerd. Deze afwijking verhoogt het risico op een aneurysma (bloeding in de hersenen).
- Trifurcatie: Deze afwijking, waarbij het tweede deel van de ACA zich splitst in drie kleinere slagaders, wordt gezien bij ongeveer 7,5% van de mensen.
- Azygos ACA: In deze gevallen komt de primaire toevoer voor de ACA uit een enkele stam in het A2-gedeelte. Dit gebeurt in ongeveer 2% van de gevallen.
- Bihemisferische ACA: In gevallen waarin het A2-segment nooit goed wordt gevormd (hypoplasie genoemd), voorziet het overeenkomstige segment van de ACA van de andere kant beide kanten. Dit wordt waargenomen in ongeveer 4,5% van de gevallen.
- Afwezigheid van A1-segment: Ongeveer één op de tien mensen ervaart volledige afwezigheid of hypoplasie van het A1-segment van de ACA aan één kant. In deze gevallen zorgt de ACA van de andere kant, via de arteria communicans anterior, voor de toevoer.
- Asymmetrie: Het eerste segment van de ACA kan ook van loop en structuur veranderen als gevolg van een aneurysma, wat tot asymmetrie kan leiden.
Functie
De ACA speelt een centrale rol in het leveren van zuurstofrijk bloed aan talrijke hersengebieden, met name de mediale delen van de frontale en pariëtale kwabben van de hersenen. Hier is een korte uiteenzetting van wat deze slagader levert:
- Orbitale vertakkingen: vertakkingen die ontspringen uit het A2-gedeelte van de ACA leveren bloed aan de gyrus rectus (waarvan wordt gedacht dat deze verband houdt met hogere cognitieve functies), het reukcomplex en de mediale orbitale gyrus, die verband houden met de geurwaarneming.
- Corticale vertakkingen: Via zijn frontale vertakkingen voorziet de ACA het corpus callosum van energie, dat de sensorische, motorische en cognitieve functies tussen de hemisferen integreert, evenals de cingulate en mediale frontale gyri, die verband houden met gedragsregulatie en emotie.
- Pariëtale takken: takken die naast de pariëtale kwab ontspringen, een van de vier grote hersenkwabben, voorzien de precuneus van bloed. Deze regio is betrokken bij episodisch geheugen, visuospatiale verwerking en aspecten van bewustzijn en zelfbewustzijn.
- Centrale takken: Talrijke takken van de ACA, die ontspringen uit de A1- en A2-segmenten, voorzien de voorste geperforeerde substantie, die een rol speelt bij het verzekeren dat diepere hersenstructuren toegang hebben tot bloed. De lamina terminalis, een membraan rond de hypothalamus —een klein gebied dat de afgifte van hormonen in het lichaam reguleert—wordt ook door deze slagaders voorzien. Daarnaast lopen slagaders die hier ontspringen naar delen van het corpus callosum en het putamen en de nucleus caudatus, die beweging en coördinatie reguleren.
Klinische betekenis
Zoals bij elke slagader die betrokken is bij de toevoer naar de hersenen, vormen obstructie of vernauwing van de ACA als gevolg van bloedstolsels of andere gezondheidsproblemen zoals hoge bloeddruk, diabetes of atherosclerose (vernauwing door een ophoping van plaque) een duidelijk gezondheidsrisico. Het meest opvallende hiervan is een beroerte in de voorste hersenslagader, waarbij een blokkade van de slagader voorkomt dat er voldoende zuurstof de hersenen bereikt. Dit leidt op zijn beurt tot een “herseninfarct”, dat fataal kan zijn en kan leiden tot een reeks symptomen, waaronder verstoorde cognitie, zwakte van het been en de proximale arm, emotionele volatiliteit, geheugenverlies, incontinentie en spraakverlies.
Bovendien is aneurysma, een uitstulping van de ACA door verzwakte wanden, een bijzonder gevaarlijke aandoening. Dit kan leiden tot een breuk van het bloedvat en het grootste risico is dat bloed vervolgens omliggende hersengebieden kan beschadigen. Deze gevallen zijn een medisch noodgeval; als er niet snel een behandeling wordt gezocht, kunnen ze fataal zijn.