Een tracheostomie, ook wel tracheotomie genoemd, is een chirurgische ingreep waarbij een incisie in de huid van de nek en door de luchtpijp wordt gemaakt om de ademhaling te vergemakkelijken. Het wordt vaak, maar niet altijd, in noodgevallen gedaan. De ingreep kan tijdelijk of permanent zijn, afhankelijk van de individuele omstandigheden.
Inhoudsopgave
Doel
Een tracheostoma wordt altijd toegepast om iemand te helpen ademen, maar er zijn veel redenen waarom dit nodig kan zijn, waaronder noodgevallen zoals:
- Tracheostomie kan noodzakelijk zijn bij verstikking, als het voorwerp dat de luchtweg blokkeert zich in de bovenste luchtwegen bevindt en andere methoden, zoals de Heimlich-manoeuvre, niet succesvol zijn gebleken bij het verwijderen ervan.
- Nektrauma zoals verwondingen aan de schildklier of het ringkraakbeen, het tongbeen of ernstige gezichtsfracturen.
- Zwelling van de bovenste luchtwegen als gevolg van een verwonding, infectie, brandwonden of een ernstige allergische reactie ( anafylaxie ).
- Aangeboren afwijkingen van de bovenste luchtwegen, zoals een vaatweb of laryngeale hypoplasie.
- Verlamming van de stembanden
- Om langdurige beademing vanwege ademhalingsfalen mogelijk te maken.
- Subcutaan emfyseem
- Ruggenmergletsel
Andere redenen waarom u mogelijk een tracheostoma nodig heeft, zijn:
- Ernstige slaapapneu die niet reageert op andere behandelingen, zoals CPAP of operaties om vergrote amandelen of andere obstructies te verwijderen.
- Neuromusculaire aandoeningen die invloed kunnen hebben op uw ademhaling of de controle over uw eigen afscheidingen, zoals spinale musculaire atrofie.
- Chronische longziekten
- Chronische aandoeningen van de spieren of zenuwen in de keel die leiden tot of kunnen leiden tot aspiratie (het inademen van speeksel of andere stoffen in de longen).
- Tumoren die de luchtwegen dreigen te blokkeren
- Treacher-Collins-syndroom of Pierre Robin-syndroom
- Wanneer langdurige beademing wordt verwacht, bijvoorbeeld wanneer iemand in coma ligt.
- Om te helpen bij het herstel van een uitgebreide hoofd- of halsoperatie
Procedure
In geval van nood kan een tracheostomie worden uitgevoerd zonder enige anesthesie om zo snel mogelijk de ademhaling te herstellen. In andere gevallen wordt de procedure uitgevoerd onder algehele of plaatselijke anesthesie om het de patiënt zo comfortabel mogelijk te maken. Verschillende situaties kunnen licht verschillende technieken vereisen.
Een tracheostomie wordt idealiter uitgevoerd in een operatiekamer onder algehele anesthesie, maar afhankelijk van de reden waarom het wordt uitgevoerd en de situatie kan het ook in een ziekenhuiskamer of zelfs op de plaats van een ongeval worden uitgevoerd. Het komt steeds vaker voor dat tracheostomieën worden uitgevoerd op een intensive care-afdeling (ICU) in plaats van in een operatiekamer. De procedure zelf kan vrij snel worden uitgevoerd (in 20 tot 45 minuten).
Meestal wordt in een noodsituatie een verticale incisie gebruikt om de bloedvaten te vermijden, die ook verticaal lopen. De persoon die de tracheostomie uitvoert, bepaalt de beste plaats om de incisie te maken door belangrijke herkenningspunten in de nek te lokaliseren, waaronder de naamloze slagader, het ringkraakbeen en de schildklierinkeping.
Indien mogelijk moet de huid goed worden gereinigd met chirurgische scrub voordat de incisie wordt gemaakt om infectie te voorkomen. Dit is mogelijk niet mogelijk in geval van een noodgeval.
Nadat deze eerste incisie in de nek is gemaakt en belangrijke interne anatomische structuren ook zijn gelokaliseerd, wordt een tweede snede of een punctie gemaakt in de trachea (luchtpijp) waardoor een tracheostomiebuis wordt ingebracht. Als een punctietechniek wordt gebruikt, wordt dit een percutane tracheostomie genoemd in plaats van een open tracheostomie. De buis wordt vastgezet met hechtingen en houdt de incisie (stoma) open zolang deze op zijn plaats zit. Wanneer de buis wordt verwijderd, geneest de opening in ongeveer een week.
Mogelijke complicaties
Zoals bij elke chirurgische ingreep kunnen er bij een tracheostoma complicaties optreden, zoals het risico op bloedingen, infecties of bijwerkingen van anesthesie of andere medicijnen die tijdens de ingreep worden gebruikt.
Bovendien kunnen er levensbedreigende complicaties optreden tijdens een tracheostoma. Zo kan de ademhaling zo lang worden onderbroken dat er hypoxie (zuurstofgebrek) ontstaat en er permanente complicaties ontstaan (zoals hersenletsel).
Anatomische structuren zoals de laryngeale zenuwen of slokdarm kunnen ook mogelijk beschadigd raken tijdens een tracheostomie. Andere complicaties die kunnen optreden zijn:
- Kramp
- Pneumomediastinum
- Longoedeem
- Subcutaan emfyseem (lucht opgesloten onder de huid rond de tracheostoma)
- Verstopping van de tracheacanule door bloedstolsels of slijm
Tracheitis (ontsteking en irritatie van de luchtpijp) is een veelvoorkomende complicatie die optreedt bij de meeste personen die een tracheostomie ondergaan. Dit wordt behandeld met bevochtigde lucht en irrigatie. Ongemak kan ook worden geminimaliseerd door beweging van de buis te voorkomen.
Mogelijke complicaties van een tracheacanule op de lange termijn kunnen zijn:
- Infectie
- Buisverplaatsing
- Littekenvorming in de luchtpijp
- Abnormale verdunning van de luchtpijp (tracheomalacie)
- Fistel
Complicaties kunnen waarschijnlijker optreden bij mensen die een tracheostoma ondergaan en die:
- Zijn baby’s
- Roken of zware drinkers zijn
- Heeft u andere ernstige gezondheidsproblemen, zoals een verzwakt immuunsysteem, diabetes of luchtweginfecties?
- Heeft gedurende lange tijd steroïde medicijnen zoals cortison gebruikt
Herstel na tracheostomie
De tracheostomiebuis wordt op zijn plaats gehouden met klittenband of banden. U kunt keelpijn of pijn op de incisieplaats hebben na een tracheostomie, wat indien nodig met pijnstillers kan worden bestreden. Pijn treedt eerder op als de buis beweegt, dus de buis moet worden vastgezet en als u aan de beademing ligt, moet u ervoor zorgen dat alle buizen ook worden gestabiliseerd.
Zoals eerder vermeld, komt tracheitis vaak voor tijdens de herstelperiode. Tracheitis kan leiden tot verhoogde secreties die routinematig moeten worden weggezogen om slijmophopingen in de tracheacanule te voorkomen (soms zelfs elke 15 minuten in het begin). Voldoende vochtinname en bevochtigde zuurstof zijn nuttig om secreties te verdunnen en ze gemakkelijker te kunnen wegzuigen. Medicijnen zoals guaifenesine kunnen ook worden gebruikt om secreties te beheersen.
In eerste instantie wordt er een tracheacanule met manchet gebruikt, direct nadat de tracheacanule is uitgevoerd. Tracheacanules met manchet maken het onmogelijk dat er lucht door de stembanden stroomt, dus u kunt niet praten totdat de manchet is leeggelopen of de tube is vervangen.
Spreken kan worden aangemoedigd nadat u geen mechanische beademing meer nodig hebt. Spreken na een tracheostoma vereist het afsluiten van de buis met een vinger of het gebruik van een speciale klepdop, een zogenaamde Passy-Muir-klep. Het kan oefening vergen om te leren spreken met een tracheostoma.
Slikken kan lastiger zijn als er een tracheatube is geplaatst, maar zodra uw medische team vindt dat u daartoe in staat bent, kunt u beginnen met eten en drinken.
Onderhoud van tracheostomie
Meestal is een tracheostoma slechts voor een zeer korte periode nodig, maar soms kunt u met een tracheostoma uit het ziekenhuis worden ontslagen. Als dit het geval is, krijgt u instructies over hoe u uw tracheostoma thuis kunt verzorgen.
Afhankelijk van de omstandigheden kan deze zorg worden uitgevoerd door familieleden, thuiszorgpersoneel of verpleegkundigen. De tracheostomiebuis zelf moet mogelijk periodiek worden vervangen. Dit wordt meestal gedaan door een verpleegkundige of arts en noodbeademingsapparatuur moet bij de hand zijn voor het geval er iets gebeurt terwijl de buis wordt vervangen.
Een ander onderdeel van het onderhoud van een tracheostoma is het uitzuigen, indien nodig. Probeer veel vocht te drinken en gebruik eventueel een luchtbevochtiger om de afscheidingen onder controle te houden.
Naast het afzuigen moet u mogelijk ook de plaats verzorgen, wat meestal inhoudt dat u het gebied rond de tracheacanule reinigt met een normale zoutoplossing. De verbanden rond de tracheacanule moeten mogelijk ook regelmatig worden vervangen en onmiddellijk als ze nat worden. Soms worden er eerst speciale crèmes of schuimverbanden aangebracht om de huid in dit gebied te helpen.
Bij routinematig onderhoud van de tracheostoma, zoals het verwisselen van het verband, is speciale zorg vereist om te voorkomen dat de tube per ongeluk losraakt.
Verwijdering (decanulatie)
Met uitzondering van bepaalde chronische of degeneratieve aandoeningen zijn de meeste tracheostomieën slechts tijdelijk. De tube moet zo snel mogelijk worden verwijderd voor de beste resultaten. Enkele indicaties dat het tijd is om de tracheostomietube te verwijderen, zijn:
- Je bent wakker en alert
- Mechanische ventilatie niet meer nodig
- U kunt uw eigen afscheidingen beheren zonder frequente afzuiging
- Je hebt een herstel van je hoestreflex
Zodra aan deze vereisten is voldaan, is er meestal een proefperiode van 24-48 uur waarin uw tracheostomie wordt afgesloten en uw zuurstof wordt gecontroleerd om te zien hoe u het doet zonder het gebruik van de tracheostomie. Uw vermogen om uw eigen afscheidingen te controleren, wordt ook in deze tijd gecontroleerd. Als u uw zuurstofniveau op peil kunt houden en niet te veel zuigkracht nodig hebt tijdens deze proefperiode, bent u waarschijnlijk klaar om uw tracheostomiebuis te laten verwijderen.
Het daadwerkelijk verwijderen van de buis wordt decanulatie genoemd. Het is niet ongewoon om je kortstondig kortademig te voelen nadat de buis is verwijderd, maar dit zou moeten afnemen. De stoma (opening waardoor de buis zat) is over het algemeen bedekt met gaas of tape (of beide). Je zult de stoma waarschijnlijk nog steeds met een vinger moeten bedekken om een tijdje te kunnen praten. De stoma geneest doorgaans binnen vijf tot zeven dagen nadat de buis is verwijderd.
In sommige gevallen, vooral wanneer de tracheacanule langere tijd op zijn plaats heeft gezeten, kan het stoma niet vanzelf genezen. In dat geval kan het stoma operatief worden gesloten.