Artsen gebruiken verschillende tests om te controleren wat er gebeurt in het spijsverteringskanaal van mensen met inflammatoire darmziekte (IBD). Het gebruik van een endoscopische test om in de dunne of dikke darm te kijken is de beste manier om erachter te komen, maar scopes kunnen slechts zo nu en dan worden uitgevoerd en artsen hebben vaker informatie nodig. Dat is waar de fecale calprotectinetest nuttig kan zijn, omdat deze, in tegenstelling tot een endoscopische procedure, niet-invasief is, maar wel informatie kan geven die kan helpen bij het nemen van behandelbeslissingen.
Calprotectine is een type proteïne dat voornamelijk wordt aangetroffen in bepaalde typen witte bloedcellen, neutrofiele granulocyten genaamd , en in mindere mate in andere typen witte bloedcellen. De hoeveelheid calprotectine in ontlasting kan worden gemeten en het is gebleken dat mensen met IBD de neiging hebben om meer calprotectine in hun ontlasting (fecale materie) te hebben dan mensen die geen IBD hebben.
Inhoudsopgave
Snelle feiten
- Calprotectine is een eiwit dat normaal gesproken in witte bloedcellen voorkomt en dat bij mensen met IBD in hogere concentraties voorkomt.
- Een fecale calprotectinetest wordt uitgevoerd op een ontlastingsmonster.
- De meeste verzekeringsmaatschappijen vergoeden een fecale calprotectinetest om IBD te behandelen.
- Er zijn verschillen in de ‘normale’ fecale calprotectine-niveaus van persoon tot persoon.
- De calprotectinewaarden in de ontlasting kunnen hoog zijn, ook al zijn er geen ernstige IBD-symptomen.
Waarom hebben mensen met IBD mogelijk meer calprotectine in hun ontlasting?
Uit onderzoek is gebleken dat het bijhouden van het niveau van fecale calprotectine in de ontlasting nuttig is bij het behandelen van IBD. Dit is een gevolg van de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa die ontstekingen in het spijsverteringskanaal veroorzaakt . Wanneer de ontsteking in de slijmvlieslaag van de darmen plaatsvindt, nemen de witte bloedcellen in aantal toe om deze te bestrijden. De witte bloedcellen kunnen dan degranuleren, wat betekent dat ze hun inhoud vrijgeven om de cellen van het lichaam te beschermen tegen ontstekingen. In de witte bloedcellen zit calprotectine (evenals veel andere chemicaliën) en wanneer er meer calprotectine in de ontlasting zit, is de kans groot dat er meer ontsteking in de darmen zit.
Hoe wordt een fecale calprotectinetest uitgevoerd?
Het meten van fecale calprotectine is meestal een eenvoudige test om uit te voeren, omdat het enige dat nodig is een ontlastingsmonster is, iets dat doorgaans gemakkelijk te verkrijgen is zonder veel moeite. Wanneer een patiënt wordt gevraagd om een ontlastingsmonster te geven, betekent dit dat de ontlasting in een steriele container wordt opgevangen en naar een laboratorium wordt gebracht, hetzij in een ziekenhuis, de praktijk van de dokter of een onafhankelijke instelling. Een fecale calprotectinespiegel is meestal hoog tijdens een opvlamming en lager tijdens remissie, maar de test is niet onfeilbaar. Er kunnen variaties zijn in calprotectinespiegels voor een bepaalde persoon en er zijn natuurlijk variaties van persoon tot persoon. Het is echter een ander hulpmiddel dat een gastro-enteroloog kan gebruiken om mensen met IBD te helpen veranderingen in hun ziekte voor te blijven.
Waarom is fecale calprotectine nuttig bij IBD?
Calprotectine is om een paar redenen nuttig: Ten eerste is het, wanneer het in de ontlasting wordt aangetroffen, relatief lang stabiel. Tot wel 7 dagen lang blijft het calprotectinegehalte in een ontlastingsmonster hetzelfde, waardoor de test veel gemakkelijker uit te voeren is. Een ander voordeel van deze test is dat het fecale calprotectinegehalte zelfs in een klein ontlastingsmonster kan worden gedetecteerd.
Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat mensen met IBD een verhoogde hoeveelheid calprotectine in hun ontlasting hebben in vergelijking met mensen die geen IBD hebben (gezonde mensen in deze onderzoeken worden controles genoemd). Om te bepalen of deze test nuttig is, werden onderzoeken gedaan die de fecale calprotectineniveaus bij mensen met IBD maten, die werden gevolgd door een endoscopietest om te zien hoe de niveaus overeenkwamen met wat er in het spijsverteringskanaal gebeurde. Wat onderzoekers ontdekten, was dat de mensen met IBD hogere fecale calprotectineniveaus hadden en waarschijnlijk ook ontstekingen of zweren hadden die door IBD ergens in hun spijsverteringskanaal werden veroorzaakt.
De mensen in de studies hadden echter niet altijd ernstigere IBD-symptomen, zelfs niet als hun fecale calprotectine-niveaus hoog waren. Dit was met name vaker het geval bij colitis ulcerosa dan bij de ziekte van Crohn. Dit benadrukt nog een voordeel van de fecale calprotectine-niveautest, omdat het mogelijk een vroege waarschuwing kan geven dat er een ontsteking plaatsvindt in het spijsverteringskanaal, zelfs voordat de symptomen zich voordoen.
Door calprotectine in de ontlasting te meten, kunnen artsen mogelijk beginnen met het diagnosticeren van IBD bij een patiënt of de ziekteactiviteit beoordelen bij een patiënt die al de diagnose IBD heeft. Het idee is dat een eenvoudige test, die niet-invasief is omdat deze op de ontlasting wordt uitgevoerd, in sommige gevallen de noodzaak van een endoscopie (zoals sigmoïdoscopie of colonoscopie) kan wegnemen en in andere gevallen de noodzaak van een endoscopietest kan benadrukken. De fecale calprotectinetest zal endoscopie niet vervangen, maar kan artsen helpen als screeningstool om beter te bepalen of en wanneer verdere vervolgtests nodig zijn.
Bij kinderen met IBD kan een fecale calprotectine vooral nuttig zijn. Door deze test te gebruiken, kan een arts snel bepalen of de symptomen mogelijk afkomstig zijn van IBD of niet, zonder dat er meteen een invasieve test als een endoscopie of een test met radiologie als een CT-scan hoeft te worden uitgevoerd.
Fecale calprotectine-niveaus kunnen ook nuttig zijn voor mensen die een diagnose zoeken en IBD in het spel is. Een fecale calprotectine kan worden voorgeschreven door een huisarts of internist en als het hoog blijkt te zijn, kan dat leiden tot een verwijzing naar een gastro-enteroloog voor verdere evaluatie.
Nadelen
Een van de nadelen van het testen van fecale calprotectine is het vals-negatieve resultaat of het vals-positieve resultaat, hoewel deze uitkomsten niet vaak voorkomen. Een patiënt kan daadwerkelijk IBD hebben of een ontsteking door de IBD, maar het fecale calprotectineniveau is mogelijk niet erg hoog. Dat zou kunnen betekenen dat er daadwerkelijk een ontsteking plaatsvindt in het spijsverteringskanaal, maar de testresultaten komen terug met lagere calprotectineniveaus (hoewel dit niet typisch is). Het vals-negatieve kan vooral problematisch zijn bij kinderen en tieners, die een aanzienlijk deel uitmaken van de patiënten die de diagnose IBD krijgen.
Wordt de fecale calprotectinetest gedekt door de verzekering?
Sommige verzekeringen dekken fecale calprotectinetesten voor de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa omdat is aangetoond dat ze kosteneffectief zijn. De kosten van deze test zullen veel lager zijn dan een endoscopie of een CT-scan. Er zijn mogelijk verzekeringsmaatschappijen die deze test nog niet routinematig dekken omdat deze niet de lange geschiedenis heeft van andere tests, en verzekeringsmaatschappijen zijn vaak traag met het doorvoeren van veranderingen. Er is echter altijd een beroepsprocedure en de Crohn’s and Colitis Foundation heeft zelfs een document beschikbaar dat een arts kan gebruiken om dekking voor de test aan te vragen bij een verzekeringsmaatschappij .
Een woord van Health Life Guide
De fecale calprotectine-niveautest krijgt veel minder aandacht in de IBD-wereld dan bijvoorbeeld een colonoscopie. Het is echter een nuttige test, vooral omdat er niets speciaals voor nodig is, zoals een voorbereiding of een vrije dag van het werk. Niet elke arts zal deze test voorschrijven, dus het is de moeite waard om te vragen of deze onder bepaalde omstandigheden geschikt is. Verzekeringsmaatschappijen vergoeden deze meestal, vooral als het voor een patiënt met IBD is (ze weten dat het goedkoper is dan andere tests). Er zijn enkele gevallen waarin de fecale calprotectine mogelijk niet de verwachte niveaus oplevert, maar dit komt niet vaak voor.