Hoe gezichtsmaskers een hulpmiddel werden voor mensen met lichaamsdysmorfie

4 april: Dat is de eerste dag dit jaar dat Dalia haar huis bij daglicht verliet. Ze herinnert het zich omdat het de dag was waarop haar gezichtsmasker per post werd bezorgd. Daarvoor kon ze alleen na zonsondergang naar buiten, vermomd door duisternis – haar angst om de wereld onder ogen te komen werd afgezwakt door het feit dat de wereld haar gezicht niet kan zien. 

Maar toen de COVID-19-pandemie gezichtsmaskers verplicht stelde in openbare ruimtes, kon Dalia in het zonlicht lopen zonder verlammende angst. Ze bleef even stilstaan ​​toen ze voor het eerst naar buiten stapte, gedesoriënteerd door de Californische zon. Ze was vergeten hoe zonneschijn voelt. 

“Wat je in de spiegel ziet, is niet wat anderen zien als ze naar je kijken,” herinnert Dalia zich dat haar psychiater haar vertelde toen ze 16 was. Ze kreeg de diagnose body dysmorphic disorder (BDD), een psychiatrische ziekte die gepaard gaat met een intense, slopende preoccupatie met een waargenomen gebrek, meestal in het gezicht. Dalia herinnert zich dat ze naar haar handen staarde – gekneusd en verbonden door het breken van haar slaapkamerspiegel eerder die week – terwijl haar psychiater behandelingsopties besprak.

Jarenlang beperkte Dalia zich tot haar huis en nam alleen klussen op afstand aan. De wereld buiten haar deur werd haar verteld via krantenkoppen en berichten op sociale media. Ze wilde niet dat mensen haar huid zagen, waarvan ze zegt dat die misvormd is in textuur en ontsierd door acnelittekens, haar neus, waarvan ze zegt dat die drie maten te groot is voor haar gezicht, en haar mond, waarvan ze zegt dat die zo klein en muisachtig is dat ze bang is om er aandacht op te vestigen door te praten.

“Ik had altijd het gevoel dat mensen me met afschuw aanstaarden, en ik kon het gewoon niet meer,” vertelt ze aan Health Life Guide. “Ik kon de angst om buiten te zijn niet aan. Ik kon het niet aan dat mensen me als een monster zagen.”

Therapie verlichtte haar symptomen niet en antidepressiva zorgden er alleen maar voor dat ze meer sliep en minder at. Op de een of andere manier heeft ze echter een provisorische remedie gevonden in de vorm van gezichtsmaskers. Ze dienden als een situationele blinddoek die voorkomt dat mensen haar vermeende gebreken zien. Dalia zegt dat gezichtsmaskers haar hebben geholpen een rustig bestaan ​​op te bouwen buiten haar ziekte. En ze is niet de enige. Meerdere mensen die gezichtsgerelateerde BDD ervaren, ontdekken een beschermend effect van gezichtsmaskers. 

“Gezichtsmaskers hebben mijn leven zoveel makkelijker gemaakt. Het is alsof ik kan ademen. Ik kan naar de sportschool gaan zonder het gevoel te hebben dat mensen mijn gezicht kunnen zien. Ik kan andere activiteiten doen zonder het gevoel te hebben dat de hele wereld mijn gebreken ziet. Zelfs als mensen staren, voel ik me oké omdat ze me niet echt kunnen zien,” vertelt Lauren, een merkmanager in Florida, aan Health Life Guide. “Als er een optie was om door de stad te lopen zonder dat mensen je daadwerkelijk zagen, had ik die optie allang genomen.”

Jaime Zuckerman, PsyD , een klinisch psycholoog uit Pennsylvania die angststoornissen zoals BDD behandelt, vertelt Health Life Guide dat dit fenomeen een wetenschappelijke basis heeft. 

“Op een oppervlakkig niveau zal het dragen van een masker tijdelijk de frequentie van het controleren van gedrag, de behoefte aan sociale referenties en obsessieve denkpatronen verminderen,” zegt Zuckerman. “Omdat iedereen in zijn omgeving een masker draagt, is het werkelijke aantal gezichtskenmerken dat openbaar zichtbaar is voor iedereen hetzelfde. Dus in zekere zin zijn de verschillen in gezichtskenmerken verwijderd. De esthetiek is geneutraliseerd. Iedereen bedekt zijn gezicht, behalve zijn ogen. Gezichtsverschillen, evenals de mogelijkheid voor BDD-preoccupatie, worden sterk geminimaliseerd vanwege dit nu neutrale speelveld. Niemand valt op.” 

Het ontmantelen van copingrituelen 

Patiënten met BDD zien zichzelf als extreem misvormd en onaantrekkelijk, ook al is elk “gebrek” in hun uiterlijk meestal klein of kan het niet door anderen worden gezien.  Om met opdringerige gedachten om te gaan, reageren ze met dwangmatig gedrag: het aanbrengen van meerdere lagen make-up, herhaaldelijk spiegels controleren, cosmetische ingrepen ondergaan en sociale situaties vermijden. Deze rituelen verminderen tijdelijk hun psychologische ongemak en worden daarom hardwired in zowel hun hersenen als hun routines als copingstrategieën. 

Zuckerman zegt echter dat dit soort rituele gedragingen niet duurzaam zijn en dat ze er juist voor zorgen dat de negatieve emoties en gedachten van patiënten die verband houden met hun BDD hardnekkiger aanwezig zijn. 

“Eén aspect van deze vicieuze cirkel is de associatie die mensen maken tussen neutrale stimuli en het wegnemen van intern ongemak. Bijvoorbeeld, een bepaald aantal keer in de spiegel kijken – laten we zeggen vijf – vermindert tijdelijk angst,” zegt ze. “Wat er echter begint te gebeuren, is dat de persoon begint te geloven dat het daadwerkelijke vijf keer in de spiegel kijken verantwoordelijk is voor de vermindering van angst. Dit leidt ertoe dat mensen onlogische associaties creëren die kunnen leiden tot magisch denken, zoals: ‘Als ik op een even trede stap, zal er iets ergs gebeuren.'”

In veel gevallen verminderen gezichtsmaskers het voorkomen van dit rituele gedrag door een omgeving te creëren die deze onlogische associaties niet kan creëren en bevatten. Mensen met BDD stoppen met het zoeken naar hun weerspiegeling op elk oppervlak als ze weten dat hun gezicht bedekt is. In zekere zin, zegt Zuckerman, is dit een stap in de richting van genezing, omdat het ontmantelen van dwangmatige rituelen helpt om interne ongemakken zoals verdriet en schaamte te verminderen. 

Dat is het geval voor Emma, ​​een gepensioneerde middelbare schoolbibliothecaresse uit Canada, die een ernstige vorm van BDD heeft die zich concentreert op haar huid, neus, tanden en lichaam. Jarenlang heeft ze haar leven ontworpen rond zeer strikte regels om zichzelf te beschermen tegen het trauma van zelfonthulling. Ze slaat verjaardagsfeestjes, begrafenissen en familiebijeenkomsten over. Ze laat niemand haar naakt of in badpakken zien. Ze brengt uren door met het aanbrengen en opnieuw aanbrengen van make-up. Uiteindelijk zegt ze dat haar inspanningen vruchteloos zijn, maar ze kan zichzelf er niet van weerhouden ze te herhalen. Ze beschrijft ze als dwangmatigheden die lijken op OCD. 

“Ik heb uren, dagen, weken, maanden en jaren verspild met obsessief zijn, vermijden, verstoppen, piekeren, huilen, plannen annuleren, nutteloze producten kopen en me over het algemeen ellendig voelen vanwege mijn BDD”, vertelt ze aan Health Life Guide. “Maar nu is het makkelijker. Ik ging nooit zonder make-up naar buiten vóór COVID, maar nu met maskers kan ik dat wel. Maskers zijn bevrijdend. Ze zorgen ervoor dat ik me minder beoordeeld, angstig en gecontroleerd voel op mijn uiterlijk.”

Het oplossen van copingrituelen zoals die van Emma is een belangrijk element van exposuretherapie, een van de belangrijkste behandelvormen voor BDD. Hierbij creëren psychologen een veilige omgeving en stellen ze patiënten langzaam bloot aan hun angsten. Het doel is om de patiënt uiteindelijk hun angsten te laten confronteren zonder te vertrouwen op hun dwangmatige gedragingen als kruk.  

Zuckerman wijst er echter op dat hier grenzen aan zijn. Ook al worden BDD-patiënten blootgesteld aan hun angsten — in dit geval de angst die gepaard gaat met het feit dat hun gezicht in sociale situaties wordt gezien — doen ze dat alleen omdat ze gehuld zijn in maskers en daarom een ​​vals gevoel van veiligheid hebben.  

“Terwijl angsten langzaam worden aangepakt tijdens COVID met behulp van het dragen van een masker, is de angst waaraan mensen met gezichts-BDD worden blootgesteld, op een bepaalde manier een verwaterde versie van hun werkelijke angst”, zegt ze. “Ik zou dit vergelijken met iemand die exposuretherapie volgt voor een liftfobie, maar tijdens de exposuretherapie een benzodiazepine neemt om zijn angst te verminderen. Daarom is de angst waarop exposuretherapie zich richt vanaf het begin gedempt en is het geen nauwkeurige weergave van de echte angst die de persoon voelt wanneer hij in een lift moet.”

Ze zegt dat mensen met BDD hierdoor eenvoudigweg terugvallen in hun rituele dwangmatigheden zodra de maskers af zijn. Emma verbergt bijvoorbeeld haar gezicht achter dikke lagen make-up en Dalia vermijdt de uren tussen zonsopgang en zonsondergang.

Verder kijken dan het oppervlak

De vraag die voor deze patiënten blijft bestaan, is of het mogelijk is om de voordelen van maskers te behouden als ze ze niet meer hoeven te dragen in de post-COVID-19-wereld.

Julian, een militair sergeant gestationeerd in Florida, wil dat graag, maar is niet al te optimistisch na de afgelopen 14 jaar te hebben geworsteld met zijn BDD. Hij vindt dat zijn tanden te groot zijn voor zijn mond en dat zijn kaaklijn er schreeuwerig en ongestructureerd uitziet.

“Er zit veel comfort in het dragen van een masker in het openbaar: ik heb het gevoel dat ik me geen zorgen hoef te maken over wat mensen zien, omdat ze niet zo heel veel kunnen zien,” vertelt hij Health Life Guide. “Helaas weet ik vrij zeker dat mijn obsessie met de gedachten van mensen over mijn uiterlijk weer terug zal komen als de pandemie voorbij is.”

Er zijn echter misschien wel wat sprankjes hoop. Dezelfde mechanismen die dwingend gedrag bij mensen met BDD versterken, kunnen dezelfde mechanismen zijn die het ongedaan maken.

“Wanneer mensen met BDD eropuit trekken met een masker op, wordt hun sociale gedrag vervolgens versterkt door anderen”, zegt Zuckerman. “Hoewel het comfort dat ze voelen tijdelijk is, gefaciliteerd door de beoogde functie van een masker, maakt deze sociale versterking het waarschijnlijker dat ze in de toekomst sociaal gedrag zullen vertonen. Het zou kunnen dat de sociale versterking en de nieuwe ervaringen die mensen met BDD nu opdoen, voldoende versterking zullen zijn om hun maskers sociaal af te zetten na de pandemie.” 

Hoewel BDD een buitengewoon moeilijke stoornis kan zijn om te behandelen, is een therapie die Zuckerman nuttig vindt Acceptance and Commitment Therapy (ACT), die patiënten traint om hun gedachten en angsten te tolereren in plaats van ze te vermijden of te maskeren.  Een essentieel onderdeel van ACT is “waardegericht leven”, dat patiënten leert om de rol van hun uiterlijk te minderen door op zoek te gaan naar zinvolle ervaringen en verbindingen.

Het idee is dat als patiënten genoeg worden blootgesteld aan positieve gebeurtenissen zonder dat hun verstoorde denkpatronen hun ervaringen vertroebelen, ze misschien een manier vinden om uit hun ziekte te komen.

Dalia heeft ACT nog nooit geprobeerd, maar ze zegt dat ze kan begrijpen hoe het iemand als zij kan helpen. Sinds april heeft ze troost gevonden in kleine momenten die haar BDD anders verboden zou hebben: fietsen rond de Newport Beach Pier, wandelen in de heuvels in de buurt met haar zus, zitten voor de oceaan met haar favoriete boek in haar hand.

Hoewel het geen wondermiddel is, zegt Dalia dat deze ervaringen haar eraan herinneren dat ze nog steeds schoonheid om zich heen kan vinden, ook al kan ze die niet in zichzelf vinden. 

Dalia’s BDD-symptomen begonnen nadat haar middelbare schoolvriendje haar vertelde dat ze naar een dermatoloog moest gaan en het kort daarna met haar uitmaakte. Ze was ervan overtuigd dat hij haar had verlaten vanwege haar huid en bleef zichzelf koppig door die lens van misvorming bekijken in de jaren erna.

Maar vorige maand, terwijl ze samen met haar beste vriendin de zonsondergang over Catalina Island zag glijden – haar huid was net verbrand en haar mond was pijnlijk van het lachen – herinnerde ze zich dat er ook leven was vóór haar BDD.

“Misschien is er wel leven hierna”, zegt ze.

De informatie in dit artikel is actueel vanaf de vermelde datum, wat betekent dat er mogelijk nieuwere informatie beschikbaar is wanneer u dit leest. Voor de meest recente updates over COVID-19, bezoek onze coronavirus nieuwspagina .