Als iemand van een vijf voet hoog dek valt en er met gemak vanaf komt, zou dat een grappig filmpje op YouTube opleveren. Maar als iemand van een gebouw van vijf verdiepingen valt en er ongeschonden vanaf komt, zou dit het avondnieuws halen. Waarom? Omdat we allemaal instinctief weten dat je zo’n lange val onmogelijk (of nauwelijks) kunt overleven.
Een val van grote afstand is slechts één type letsel dat in de spoedeisende hulp voorkomt.
Mechanisme van letsel, of MOI, verwijst naar de methode waarmee schade (trauma) aan huid, spieren, organen en botten optreedt. Zorgverleners gebruiken MOI om te bepalen hoe waarschijnlijk het is dat er een ernstig letsel is opgetreden.
Maar de term wordt niet alleen door zorgverleners gebruikt. We weten allemaal wat het is, ook al weten we niet hoe we het moeten noemen. Er is een oude mop die zegt: “Het is niet de val die je doodt, het is de plotselinge stop aan het einde.” In MOI-termen staat dat bekend als “plotselinge vertraging.”
Naast een val zijn andere voorbeelden van “plotselinge vertraging” een aanrijding met lage snelheid op een parkeerplaats en een koprolongeluk op de snelweg. Het is duidelijk welke van de twee tot levensbedreigende verwondingen zou leiden.
We kunnen ons allemaal voorstellen dat een schotwond meer kans geeft op ernstige verwondingen dan een vuistgevecht.
Belangrijk om te onthouden is dat MOI niet voor iedereen hetzelfde is. Veel hangt af van de fysieke conditie van de persoon.
Een goede vuistregel is: Voor een jonge en gezonde volwassene wordt een val van een afstand van meer dan drie keer de hoogte als significant beschouwd. Daarentegen zou een oudere persoon (meestal met broze botten) waarschijnlijk gewond raken bij een val op de grond, of struikelen.
Inhoudsopgave
Complicaties (co-morbide factoren)
Niet iedereen is jong en gezond. Naarmate we ouder worden, wordt onze huid kwetsbaarder en onze botten brozer. Plotselinge vertragingen zoals bij een val, een auto-ongeluk en dergelijke, treffen de zeer oude en de zeer jonge mensen ernstiger dan de gemiddelde jonge, gezonde volwassene.
Verschillen in factoren zoals leeftijd – en nog veel meer – staan bekend als “comorbiditeitsfactoren”. Hartziekten kunnen bijvoorbeeld van invloed zijn op het vermogen van de patiënt om shock te compenseren . Lever- of nierziekten kunnen leiden tot dunner bloed dat niet zo goed stolt als bij iemand zonder de ziekte. Resterende zwakte door een beroerte of andere neurologische aandoeningen kan een kleine struikeling en val (bekend als een val op de grond) veranderen in een levensbedreigende gebeurtenis. Daarom zijn vallen bij ouderen zo zorgwekkend.
Alcohol en middelen
Alles wat je high, dronken of stoned maakt, verandert je gedrag. Hersenletsel veroorzaakt vaak vergelijkbare gedragsveranderingen. Als gevolg hiervan is het moeilijker om een dronken patiënt te beoordelen op significante verwondingen. Bovendien verandert alcohol specifiek de chemie in het bloed, waardoor het dunner wordt en minder snel stolt. Onder dergelijke omstandigheden zou wat anders een over het algemeen veilige, laagmechanische verwonding zou zijn, zoals een val op de grond, een ernstige, levensbedreigende gebeurtenis worden.
Een woord van Health Life Guide
Het letselmechanisme is een bewegend doelwit, dat van persoon tot persoon verschilt. Gebruik uw onderbuikgevoel als u in een positie bent om een waarschijnlijke noodsituatie aan te pakken. Als het incident levensbedreigend lijkt, hebt u waarschijnlijk gelijk. Als de patiënt oud, zwanger, een baby, ziek, dronken of anderszins gecompromitteerd is, en u zich er meer zorgen over maakt dan normaal, hebt u waarschijnlijk gelijk. Vertrouw op uw onderbuikgevoel om de juiste actie te ondernemen.