Oorzaken van het rustelozebenensyndroom, of de ziekte van Willis-Ekbom

Er zijn twee categorieën van rustelozebenensyndroom, primair RLS (van onbekende oorzaak en vaak familiair van oorsprong) en secundair RLS dat het gevolg is van andere aandoeningen. Er zijn veel aandoeningen die onafhankelijk van elkaar kunnen leiden tot symptomen van RLS, waaronder ijzertekort en zwangerschap.

Inhoudsopgave

IJzertekort

Een aandoening die sterk verband houdt met symptomen van RLS is ijzertekort. De relatie tussen ijzertekort en RLS-symptomen is uitgebreid bestudeerd. Het onderzoek toont aan dat lage ijzerniveaus kunnen worden gevonden in het bloed en het ruggenmergvocht van personen die lijden aan RLS. Hoe lager het ijzerniveau, hoe erger de symptomen.

Magnetic resonance imaging (MRI) heeft aangetoond dat het ijzergehalte in een gebied van de hersenen dat de substantia nigra wordt genoemd, lager is bij mensen met RLS vergeleken met normale personen, wat kan bijdragen aan de stoornis. Bovendien hebben pathologische studies deze verandering in de hersenen bevestigd.

Als u symptomen van RLS heeft, wordt doorgaans aanbevolen om uw serumferritinegehalte (een marker van ijzervoorraden) te laten controleren. Als de gehaltes laag zijn, moet een proefrun met orale suppletie of ijzervervanging worden uitgevoerd. Zelfs sommige personen met normale gehaltes reageren positief op ijzervervanging.

Nierziekte in het eindstadium

RLS komt veel voor bij mensen die lijden aan nierziekte in het eindstadium , met name bij mensen die afhankelijk zijn van dialyse, een procedure waarbij afvalstoffen en overtollige vloeistoffen uit het lichaam worden verwijderd zoals gezonde nieren dat zouden doen. De incidentie van RLS varieert naar verluidt van 6% tot 62%.

Het is onduidelijk wat bijdraagt aan RLS in deze groep. Op basis van verschillende onderzoeken kunnen bloedarmoede (gebrek aan gezonde rode bloedcellen) of ijzertekort een rol spelen. In sommige gevallen is de behandeling van bloedarmoede met erytropoëtinetherapie of ijzervervanging effectief gebleken.

Suikerziekte

RLS kan zich ontwikkelen bij mensen met diabetes type 2. Als diabetes niet onder controle is, kan er zenuwschade ontstaan door hoge glucosespiegels in het bloed. Dit kan leiden tot schade aan kleine bloedvaten die de zenuwen van bloed voorzien, vaso nervorum genaamd. Wanneer deze verstopt raken, raakt de zenuw zelf beschadigd.

Vaak leidt dit tot perifere neuropathie, wat bestaat uit pijn en een tintelend gevoel in de voeten. Dit kan zich uitbreiden naar de benen en zelfs de handen aantasten. Geassocieerd met deze sensorische veranderingen, zullen sommige mensen ook symptomen van RLS hebben.

Daarom wordt gedacht dat diabetes een onafhankelijke risicofactor kan zijn voor het ontwikkelen van RLS. Bij mensen die een niertransplantatie hebben ondergaan, zijn hun RLS-symptomen verbeterd.

Multiple sclerose (MS)

Er is een groeiend aantal bewijzen dat multiple sclerose geassocieerd wordt met een verhoogd risico op RLS. Een review van 25 studies over het onderwerp wees uit dat RLS 26% van de vrouwen en 17% van de mannen met de ziekte trof. RLS kan bijdragen aan vermoeidheid, wat goed reageert op een klasse medicijnen genaamd amantadines .

Ziekte van Parkinson

Er wordt gedacht dat RLS en de ziekte van Parkinson veroorzaakt kunnen worden door een soortgelijk probleem, namelijk verstoringen in de neurotransmitter dopamine. Dit is echter nog niet helemaal duidelijk. Hoe dan ook, RLS kan aanwezig zijn bij personen met de ziekte van Parkinson, met een prevalentie variërend van 0%–20,8%, variërend op basis van de studie.

De ziekte van Parkinson gaat vaak gepaard met een gevoel van rusteloosheid (akathisie genoemd) dat overlapt met RLS, wat het lastig kan maken om onderscheid te maken tussen de aandoeningen. Wanneer beide aandoeningen aanwezig zijn, treedt RLS meestal op nadat de ziekte van Parkinson zich heeft gemanifesteerd.

Zwangerschap

Niet alle aandoeningen die kunnen leiden tot RLS zijn stoornissen. Sterker nog, zwangerschap lijkt niet alleen de incidentie maar ook de mate van RLS-symptomen te verhogen. Studies hebben aangetoond dat de incidentie van RLS onder zwangere vrouwen ergens tussen de 10% en 30% ligt.

Het goede nieuws is dat de symptomen snel verbeterden na de bevalling. Het is niet duidelijk wat de oorzaak is van de toegenomen frequentie van RLS tijdens de zwangerschap. Het kan komen door ijzer- of foliumzuurtekort of zelfs door hormonale veranderingen die gepaard gaan met zwangerschap.

Reumatische ziekte

Er zijn veel aandoeningen, zoals de auto-immuunziekten reumatoïde artritis (RA, wat ernstige gewrichtspijn en schade aan het hele lichaam veroorzaakt) en het syndroom van Sjögren (met symptomen zoals droge ogen en droge mond), en fibromyalgie, die verband houden met symptomen van RLS. De exacte relatie is onduidelijk.

In één onderzoek had 25% van de personen met reumatoïde artritis RLS-symptomen, vergeleken met slechts 4% van degenen met artrose (artritis veroorzaakt door slijtage). Een ander onderzoek vond dat de incidentie van RSL 10 keer hoger was bij patiënten met fibromyalgie dan bij controles zonder de ziekte. De exacte reden voor deze associatie is niet volledig begrepen.

Spataderen

In sommige gevallen is slechte bloeddoorstroming in de benen in verband gebracht met RLS. Met name zwakke aderen die uitzetten en ongemakkelijk worden, zijn de schuld gegeven. Deze spataderen zijn vaak gezwollen en blauw van kleur en kunnen een teken zijn van veneuze insufficiëntie.

Behandeling van spataderen is effectief gebleken bij het verlichten van sommige symptomen van RLS. Dit omvat procedures zoals scleropathie en medicatie, zoals hydroxyethylrutoside, waarvan is aangetoond dat het matig effectief is.

Andere voorwaarden

Naast de hierboven beschreven aandoeningen zijn er nog veel meer aandoeningen die lijken te worden geassocieerd met RLS-symptomen. Deze omvatten:

Obesitas
Hypothyreoïdie (traag werkende schildklier)
Hoge bloeddruk
Hartziekte
Perifere neuropathieën
Vitaminetekorten
Overmatige cafeïne-inname
Lage bloedsuikerspiegel
Lumbosacrale radiculopathie (syndroom veroorzaakt door pijnlijke compressie of irritatie van zenuwwortels in de onderrug)
Spinale stenose (vernauwing van ruimtes in de wervelkolom)
Gebruik van bepaalde medicijnen zoals antihistaminica, dopamine-antagonisten, antidepressiva (met name mirtazapine), lithium, bètablokkers en selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s).

Gelukkig zijn er effectieve medicijnen die u kunnen helpen bij de behandeling van rusteloze benen .

Health Life Guide gebruikt alleen bronnen van hoge kwaliteit, waaronder peer-reviewed studies, om de feiten in onze artikelen te ondersteunen. Lees ons redactionele proces om meer te weten te komen over hoe we feiten controleren en onze content accuraat, betrouwbaar en geloofwaardig houden.

Ciattei J. Oorzaken van het rustelozebenensyndroom (RLS) | Het Johns Hopkins Center for Restless Legs Syndrome . Hopkinsmedicine.org.
Trotti L, Becker L. IJzer voor de behandeling van het rustelozebenensyndroom . Cochrane Database of Systematic Reviews . 2019. doi:10.1002/14651858.cd007834.pub3
DeFerio J, Govindarajulu U, Brar A, Cukor D, Lee K, Salifu M. Verband tussen rustelozebenensyndroom en mortaliteit bij nierfalen in het eindstadium: een analyse van het United States Renal Data System (USRDS) . BMC Nephrol . 2017;18(1). doi:10.1186/s12882-017-0660-0
Lin X, Zhang J, Qiu M et al. Rustelozebenensyndroom bij patiënten met nierfalen in het eindstadium die hemodialyse ondergaan . BMC Neurol . 2019;19(1). doi:10.1186/s12883-019-1265-y
Zobeiri M, Shokoohi A. Rustelozebenensyndroom bij diabetici vergeleken met normale controles . Slaapstoornis . 2014;2014:1-4. doi:10.1155/2014/871751
Experimentele en klinische transplantatie . 2016;14(1). doi:10.6002/ect.2014.0163
Ning P, Hu F, Yang B et al. Systematische review en meta-analyse van observationele studies om de prevalentie van het rustelozebenensyndroom bij multiple sclerose te begrijpen: een update . Sleep Med . 2018;50:97-104. doi:10.1016/j.sleep.2018.05.039
Peeraully T, Tan E. Het verband tussen het rustelozebenensyndroom en de ziekte van Parkinson: klinisch, beeldvormend en genetisch bewijs . Transl Neurodegener . 2012;1(1). doi:10.1186/2047-9158-1-6
Gupta R, Dhyani M, Kendzerska T et al. Rustelozebenensyndroom en zwangerschap: prevalentie, mogelijke pathofysiologische mechanismen en behandeling . Acta Neurol Scand . 2015;133(5):320-329. doi:10.1111/ane.12520
Gjevre J, Taylor Gjevre R. Rustelozebenensyndroom als comorbiditeit bij reumatoïde artritis . Autoimmune Dis . 2013;2013:1-5. doi:10.1155/2013/352782
Viola-saltzman M, Watson NF, Bogart A, Goldberg J, Buchwald D. Hoge prevalentie van het rustelozebenensyndroom bij patiënten met fibromyalgie: een gecontroleerde cross-sectionele studie . J Clin Sleep Med. 2010;6(5):423-7.
Sundaresan, S., Migden, M. en Silapunt, S. (2019). Behandeling van beenaderen voor het rustelozebenensyndroom: een retrospectief overzicht . Cureus .
DynaMed. Ipswich (MA): EBSCO Information Services. Dossiernr. T114812, Rustelozebenensyndroom (RLS) .

Aanvullende lectuur

Manconi, M et al. “Multicenter Case-Control-onderzoek naar het rustelozebenensyndroom bij multiple sclerose: de REMS-studie.” Sleep 2008; 31:944.
Merlino, G. et al. “Verband tussen het rustelozebenensyndroom en de kwaliteit van de slaap bij diabetes type 2: een case-controlstudie.” Sleep 2007; 30:866.
Walters, A. “Syndroom van rusteloze benen en periodieke ledemaatbewegingen tijdens de slaap.”  Continuum. Neurol 2007;13(3):115-138.
Allen, RP et al. “MRI-meting van ijzer in de hersenen bij patiënten met het rustelozebenensyndroom.” Neurologie 2001; 56:263.
Connor, JR et al. “Neuropathologisch onderzoek suggereert verstoorde ijzeropname in de hersenen bij het rustelozebenensyndroom.” Neurologie 2003; 61:304.
Earley, CJ et al. “Afwijkingen in CSF-concentraties van ferritine en transferrine bij het rustelozebenensyndroom.” Neurologie 2000; 54:1698.
Kavanagh, D et al. “Restless Legs Syndrome bij patiënten die dialyse ondergaan.” Am J Kidney Dis 2004; 43:763.
Lee, JE et al. “Factoren die bijdragen aan de ontwikkeling van het rustelozebenensyndroom bij patiënten met de ziekte van Parkinson.” Mov Disord 2009; 24:579.