Czym jest psychoza?

Psychoza to doświadczenie, w którym osoba traci kontakt z rzeczywistością. Ludzie doświadczający psychozy mogą mieć wrażenia, których tak naprawdę nie ma, takie jak słyszenie głosów, których inni nie słyszą. Mogą również mieć mocno ugruntowane przekonania o czymś, co jest demonstracyjnie fałszywe, nawet po skonfrontowaniu się z dowodami na jego fałszywość.

Około 3% Amerykanów doświadczy psychozy w pewnym momencie swojego życia.

Definicja Psychozy

Mimo że psychoza ma wiele charakterystycznych cech i stadiów, nie jest ona chorobą samą w sobie, lecz raczej objawem lub doświadczeniem.

Epizod psychotyczny może występować samodzielnie lub być częścią większej choroby, np. schizofrenii .

Cechą charakterystyczną psychozy jest trudność w interpretacji tego, co jest rzeczywiste, a co nie, ale osoby doświadczające psychozy mogą mieć również inne objawy, takie jak:

• Mowa niespójna lub bezsensowna
• Niewłaściwe lub niespójne zachowanie
• Wycofanie społeczne
• Trudności w ogólnym funkcjonowaniu

Objawy

Niektóre zaburzenia psychotyczne (jak schizofrenia) mogą pojawiać się etapami, z różnymi objawami na każdym etapie. Znając objawy każdego etapu, można rozpoznać psychozę na początku i rozpocząć wczesną interwencję.

Wczesne sygnały ostrzegawcze

Objawy te pojawiają się zazwyczaj stopniowo i nie muszą być oznaką zbliżającego się epizodu psychotycznego.

Nakładają się one na objawy innych schorzeń, a u młodych ludzi trudno je odróżnić od normalnego zachowania rozwojowego nastolatka.

Te objawy mogą lub nie wskazywać na początek psychozy, ale osoba wykazująca te ostrzegawcze oznaki powinna zgłosić się do lekarza w celu przeprowadzenia oceny. Należą do nich:

• Trudności z jasnym myśleniem
• Trudności z koncentracją
• Spadek wyników w szkole lub pracy
• Spędzanie więcej czasu w samotności niż zwykle
• Zaniedbywanie samoopieki lub higieny osobistej
• Odczuwanie podejrzeń lub niepokoju w towarzystwie innych
• Silne, nieodpowiednie emocje lub całkowity brak emocji
• Trudność w odróżnianiu rzeczywistości od fantazji
• Problemy z komunikacją lub niejasna mowa

Objawy wczesnej lub pierwszej fazy psychozy

Objawy te są mniej niejednoznaczne niż wczesne sygnały ostrzegawcze i silnie wskazują na początek choroby psychotycznej.

Istnieje pewne nakładanie się z wczesnymi objawami ostrzegawczymi, ponieważ trudno jest dokładnie określić, kiedy rozpoczyna się pierwszy epizod psychozy. Do objawów tych należą:

• Doświadczenia sensoryczne (słyszenie, widzenie, smakowanie, a rzadziej odczuwanie lub wąchanie rzeczy), które nie są rzeczywiste
• Wycofanie się z życia społecznego/wycofanie się z życia rodzinnego lub przyjaciół
• Silne, nieodpowiednie emocje lub całkowity brak uczuć
• Nagły spadek dbania o siebie
• Silne, uporczywe, niezwykłe myśli lub przekonania, które są fałszywe i nie zmieniają się pomimo dowodów wskazujących na ich przeciwieństwo
• Trudności z koncentracją lub jasnym myśleniem

Psychoza

Większość objawów psychozy można podzielić na dwie kategorie: pozytywne i negatywne.

Objawy pozytywne obejmują istnienie lub pojawienie się doświadczeń i zachowań, których nie powinno być. Najczęstsze z nich to:

• Halucynacje: Zmysłowe doświadczenie słyszenia, widzenia, smakowania, wąchania lub odczuwania czegoś, co nie jest rzeczywiste. Najczęściej występują halucynacje wzrokowe i słuchowe.
• Urojenia: Silne, uporczywe przekonania, które są oderwane od rzeczywistości i pozostają niezmienne pomimo dowodów, które je podważają. Mogą to być na przykład przekonania, że ​​ludzie w telewizji wysyłają im tajne wiadomości, myślenie, że są kimś bardzo ważnym lub boskim, paranoja, że ​​są prześladowani lub szpiegowani, i inne fałszywe i natrętne przekonania.
• Niezorganizowana mowa, myśli lub zachowanie: Może to obejmować szybkie przełączanie się między tematami podczas mówienia, „sałatkę słowną” (przypadkowe, pomieszane słowa i frazy połączone ze sobą w niespójny sposób), nieprzewidywalne zachowania lub pobudzenie.

Objawy negatywne obejmują brak lub zmniejszenie normalnych funkcji i zachowań, które powinny występować. Obejmują one:

• Problemy z generowaniem myśli i pomysłów
• Obniżona motywacja i trudności w rozpoczynaniu zadań
• Problemy z koncentracją
• Problemy z podejmowaniem decyzji
• Płaski afekt (wykazujący ograniczone emocje lub ich brak, stały wyraz twarzy)
• Alogia (mowa ograniczona lub jej brak)
• Ograniczona lub zmniejszona płynność werbalna
• Zmniejszona socjalizacja

Inne objawy, które mogą występować w zaburzeniach psychotycznych obejmują:

• Objawy poznawcze, takie jak trudności z koncentracją i pamięcią
• Zmiany nastroju
• Używanie i nadużywanie substancji
• Trudności ze snem
• Myśli lub zachowania samobójcze

Diagnoza

Szukając diagnozy związanej z objawami psychozy, podejmuje się szereg kroków. 

Dyskusja

Pracownik służby zdrowia zapyta pacjenta o:

• Historia medyczna
• Historia rodziny
• Objawy, których doświadczają
• Czas trwania objawów
• Wszelkie inne informacje, które mogą być istotne

Lekarze zwrócą uwagę na wiek osoby i inne dane osobowe, a także mogą zapytać o niedawne stresory, wydarzenia i zmiany w jej życiu.

Badanie fizyczne

Lekarz prawdopodobnie przeprowadzi badanie fizykalne, które może obejmować:

• Słuchanie serca
• Sprawdzanie odruchów
• Notowanie spostrzeżeń na temat ogólnego stanu zdrowia jednostki

Psychoza może mieć podłoże fizyczne, dlatego lekarz będzie szukał przyczyn fizycznych, które mogą przyczyniać się do wystąpienia objawów.

Testy diagnostyczne

Badania laboratoryjne, takie jak pobranie próbek krwi lub moczu, mogą zostać przeprowadzone w celu sprawdzenia oznak choroby fizycznej, która mogłaby wyjaśnić objawy psychozy u danej osoby.

W niektórych przypadkach zlecone mogą zostać badania obrazowe, takie jak prześwietlenie rentgenowskie, rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa , jednak jest to mniej powszechne.

Polecenie

Jeżeli nie jest to sytuacja nagła, to zazwyczaj pierwszym kontaktem w przypadku diagnozy objawów psychozy jest lekarz podstawowej opieki zdrowotnej.

Lekarz może skierować pacjenta do specjalisty, zarówno na dalsze badania, jeśli nie postawiono diagnozy, jak i na leczenie.

Do specjalistów tych zaliczają się:

• Lekarze specjalizujący się w schorzeniach fizycznych, np. kardiolog lub immunolog
• Psychiatrzy będą badać problemy ze zdrowiem psychicznym
• Terapeuci
• Pracownicy socjalni

Diagnozowanie i leczenie psychozy oraz stanów z nią związanych jest często wysiłkiem całego zespołu.

Powoduje

Psychoza może mieć różne przyczyny.

Zaburzenia zdrowia psychicznego

Psychoza jest często objawem większego zaburzenia zdrowia psychicznego. Zaburzenia te obejmują:

• Schizofrenia
• Zaburzenie afektywne dwubiegunowe
• Zaburzenie schizoafektywne
• Psychoza wywołana substancjami (w tym odstawienie narkotyków lub alkoholu)
• Depresja z objawami psychotycznymi
• Psychoza poporodowa
• Zaburzenie urojeniowe
• Krótkotrwałe zaburzenie psychotyczne
• Zaburzenie schizofreniczne

Warunki fizyczne zdrowia

Psychoza może być oznaką problemu fizycznego, takiego jak:

• Choroby autoimmunologiczne (np. stwardnienie rozsiane lub toczeń)
• Zaburzenia endokrynologiczne (np. choroba Cushinga lub choroba tarczycy)
• Choroby neurologiczne (np. demencja, zapalenie mózgu, padaczka, choroba Parkinsona)
• Niedobór składników odżywczych, np. niedobór witaminy B
• Nieprawidłowości elektrolitowe lub metaboliczne
• Niektóre schorzenia genetyczne
• Używanie lub niewłaściwe używanie substancji, odstawianie substancji, interakcje leków
• Deprywacja snu
• Urazowe uszkodzenie mózgu
• Udar
• Guzy mózgu
• HIV
• Delirium (stan dezorientacji psychicznej , który może być następstwem poważnej choroby fizycznej, toksyczności mózgu lub operacji)

Czynniki ryzyka

Dokładna przyczyna psychozy i zaburzeń psychotycznych jest nieznana, ale uważa się, że istnieją pewne czynniki, które sprawiają, że dana osoba jest bardziej podatna na ich rozwój. Należą do nich:

• Genetyka: Psychoza i wiele zaburzeń psychicznych z nią związanych wydaje się być dziedzicznych.
• Chemia mózgu: Nierównowaga różnych neuroprzekaźników, w tym dopaminy i serotoniny, może odgrywać rolę w psychozie.
• Wiek: Prawdopodobieństwo wystąpienia pierwszego epizodu psychotycznego jest większe u nastolatków lub młodych dorosłych niż w innych grupach wiekowych.
• Doświadczenia życiowe: Stres, żałoba, ważne wydarzenia życiowe, takie jak poród, bezdomność, trauma, nadużycia i inne doświadczenia, które mają duży wpływ na życie danej osoby, mogą odgrywać rolę w wywoływaniu psychozy u podatnych osób.

Typy

W pierwszym epizodzie psychozy można wyróżnić trzy fazy: fazę prodromalną, ostrą i zdrowienia.

Prodrom

W tej fazie u człowieka zachodzą zmiany w:

• Uczucia
• Myśl
• Percepcje
• Zachowanie

Nie pojawiają się jeszcze u nich bardziej oczywiste objawy psychozy, takie jak halucynacje czy urojenia.

Objawy w tej fazie mają tendencję do zmiany z czasem i są różne u różnych osób.

Faza ta trwa zazwyczaj kilka miesięcy, jednak jej czas trwania może być bardzo różny, a u niektórych osób w ogóle nie występuje faza prodromalna.

Ostry

Ostra faza trwa zazwyczaj do czasu zastosowania odpowiedniego leczenia i ustąpienia objawów.

W tej fazie występują charakterystyczne objawy psychozy, w tym:

• Halucynacje
• Urojenia
• Inne objawy pozytywne i negatywne
• Niezorganizowana mowa, myśli lub zachowanie

Powrót do zdrowia

Na tym etapie należy skupić się na:

• Zapewnienie dalszego wsparcia i leczenia podtrzymującego dla danej osoby
• Przywracanie normalności
• Zajęcie się kwestiami, które mogły pojawić się w wyniku lub oprócz epizodu psychotycznego, takimi jak trwające zaburzenia zdrowia psychicznego, problemy mieszkaniowe lub zawodowe.

Leczenie

Leczenie jest najskuteczniejsze, gdy zostanie rozpoczęte jak najwcześniej.

Powszechną i skuteczną metodą leczenia psychozy jest podejście zespołowe, takie jak skoordynowana opieka specjalistyczna (CSC), w której szereg specjalistów z różnych dziedzin współpracuje ze sobą w celu opracowania planu leczenia.

W CSC zatrudnieni są:

• Zarządzanie sprawami
• Wsparcie i edukacja rodziny
• Psychoterapia
• Zarządzanie lekami
• Wspierana edukacja i zatrudnienie
• Wsparcie rówieśnicze

Dwoma podstawowymi metodami leczenia psychozy są psychoterapia i leki.

Psychoterapia

Psychoterapia, zwana także „terapią rozmową”, obejmuje kilka rodzajów leczenia, w tym:

• Terapia poznawczo-behawioralna (CBT): CBT pomaga osobie rozpoznać i rzucić wyzwanie dysfunkcyjnym myślom i zachowaniom.
• Interwencja rodzinna: Dzięki tej terapii osoba cierpiąca na psychozę oraz jej bliscy dowiadują się więcej o swoim schorzeniu, jak najlepiej wspierać się nawzajem i opracować strategie radzenia sobie.
• Terapia przez sztukę: może pomóc w wyrażaniu i rozumieniu emocji oraz zachęcać do interakcji z innymi ludźmi.
• Terapia traumy: Jeśli u danej osoby psychoza jest związana z traumą, oprócz leczenia psychozy można podjąć leczenie ukierunkowane na traumę.

Lek

Leczenie psychozy zwykle polega na podawaniu leków, najczęściej leków przeciwpsychotycznych.

Większość leków przeciwpsychotycznych można podzielić na dwie kategorie.

Druga generacja :

• Nazywane również atypowymi lekami przeciwpsychotycznymi
• Najczęściej przepisywane
• Nowsze niż leki przeciwpsychotyczne pierwszej generacji
• Mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia skutków ubocznych związanych z ruchem
• Wpływa na poziom dopaminy i serotoniny
• Rodzaje obejmują Risperdal (risperidon), Seroquel (kwetiapina), Zyprexa (olanzapina)

Pierwsza generacja :

• Nazywane również typowymi lekami przeciwpsychotycznymi
• Starsze niż leki przeciwpsychotyczne drugiej generacji
• Zwykle przepisywane, gdy leki przeciwpsychotyczne drugiej generacji nie przynoszą rezultatu
• Wpływa na poziom dopaminy, ale nie na poziom serotoniny
• Większe ryzyko wystąpienia poważnych skutków ubocznych związanych z ruchem niż w przypadku leków przeciwpsychotycznych drugiej generacji, ale mniejsze ryzyko zwiększenia masy ciała i skutków ubocznych związanych z metabolizmem.
• Typy obejmują Haldol (haloperidol) i chloropromazynę

Do skutków ubocznych leków przeciwpsychotycznych należą:

• Senność
• Podniecenie
• Suchość w ustach
• Zaparcie
• Niewyraźne widzenie
• Otępienie emocjonalne
• Zawrót głowy
• Przyrost masy ciała
• Wyciek płynu z piersi
• Opóźnione miesiączki
• Sztywność lub skurcze mięśni

Korona

Oprócz formalnego leczenia istnieją sposoby radzenia sobie z psychozą.

• Porozmawiaj z kimś: porozmawiaj ze znajomymi, rodziną, grupą wsparcia, grupą internetową lub kimkolwiek innym, w towarzystwie kogo czujesz się swobodnie.
• Praktykuj relaksację, uważność i techniki oddechowe: Istnieją zajęcia, filmy informacyjne i inne zasoby, które pomogą Ci nauczyć się tych narzędzi. Możesz również zrelaksować się, robiąc rzeczy, które lubisz, takie jak gorący prysznic lub kąpiel z pianą.
• Dbaj o siebie: jedz zdrową żywność, ćwicz, dużo odpoczywaj, unikaj używek takich jak palenie tytoniu, alkohol i narkotyki.
• Poznaj terapie uzupełniające : medytacja, masaż, refleksologia lub aromaterapia mogą okazać się relaksujące.
• Wyznaczaj sobie małe, osiągalne cele: Stawiaj sobie cele, w których możesz odnieść sukces i nagradzaj się, gdy ci się uda. Mogą to być bardzo proste czynności, takie jak dbanie o siebie lub codzienne wychodzenie na zewnątrz.
• Wyrażaj swoje uczucia: prowadź pamiętnik, maluj, rysuj, twórz muzykę, zajmuj się czymś, co pozwala ci być kreatywnym i ekspresyjnym.
• Skorzystaj z technologii: Używaj programów i aplikacji, które pomogą Ci w organizacji, motywacji lub w innych kwestiach, które pomogą Ci trzymać się wyznaczonych celów.

Słowo od Health Life Guide

Doświadczenie psychozy może być przerażające i trudne. Znajomość wczesnych objawów ostrzegawczych psychozy może pomóc Tobie lub komuś, kogo znasz, w podjęciu wczesnego leczenia.

Choć leczenie może być trudne, większość osób, które doświadczyły psychozy i otrzymały odpowiednie leczenie, wraca do zdrowia, a u wielu z nich epizody psychotyczne nie występują ponownie.

Jeśli u Ciebie lub u kogoś z Twojego bliskiego występują objawy psychozy, skonsultuj się z lekarzem, który przeprowadzi ocenę stanu zdrowia i, jeśli to konieczne, ustali plan leczenia.