Hyperventilatiesyndroom is een niet-medische oorzaak van kortademigheid. Het is heel eng, maar niet levensbedreigend. Het kan moeilijk zijn om hyperventilatiesyndroom te onderscheiden van andere oorzaken van kortademigheid . Als er twijfel is over de oorzaak van de ademhalingsmoeilijkheden, bel dan onmiddellijk 112.
Inhoudsopgave
Oorzaken van hyperventilatiesyndroom
De term hyperventilatiesyndroom is een verkorte versie van het meer beschrijvende “psychogene hyperventilatiesyndroom”, wat duidt op een psychosomatische oorzaak voor te diep en/of te snel ademen. In principe betekent dit dat er een gedragsmatige of emotionele reden is voor de hyperventilatie. In de meeste gevallen gaat hyperventilatie hand in hand met angst- of paniekstoornissen. Veel van de symptomen van hyperventilatiesyndroom verschijnen tijdens wat gewoonlijk een paniekaanval wordt genoemd.
Er zijn andere, ernstigere medische aandoeningen die kunnen leiden tot hyperventilatie. De ernstigste is gerelateerd aan een toename van de druk in de schedel ( intracraniële druk ), wat kan gebeuren door een traumatisch hersenletsel of door een beroerte . De toegenomen druk duwt de hersenen door het foramen magnum, de opening in de schedelbasis waar het ruggenmerg uitkomt. Dit wordt hernia van de hersenen genoemd en leidt tot neurogeen hyperventilatiesyndroom, een onvrijwillige reactie van de ademhalingscentra in de hersenen op drukverhogingen.
In dit artikel wordt met de term hyperventilatiesyndroom verwezen naar aandoeningen die het gevolg zijn van gedragsmatige oorzaken.
Hyperventilatiesyndroom herkennen
Als een patiënt met snelle, oppervlakkige ademhaling de mogelijkheid heeft om rustiger te worden en zijn of haar ademhaling te vertragen, kan het hyperventilatiesyndroom zijn. Een gedragsmatige oorzaak van hyperventilatie kan worden overwonnen, een medische oorzaak van snelle ademhaling waarschijnlijk niet. Samenwerken met de patiënt om zijn ademhaling te vertragen, onderscheidt de aandoening vaak van andere oorzaken van kortademigheid en behandelt deze ook.
Ga er nooit vanuit dat een patiënt lijdt aan hyperventilatiesyndroom. Zoek altijd eerst naar andere oorzaken van kortademigheid. Het is belangrijk om op te merken dat hyperventilatiepatiënten bij bewustzijn moeten zijn en moeten kunnen communiceren. Bewusteloze of niet-reagerende slachtoffers lijden waarschijnlijk niet aan hyperventilatiesyndroom.
De Nijmeegse Vragenlijst om Hyperventilatiesyndroom te Identificeren
De Nijmegen-vragenlijst is ontwikkeld om patiënten die klagen over kortademigheid te screenen op mogelijk hyperventilatiesyndroom en identificeert verschillende tekenen en symptomen van hyperventilatiesyndroom. Om deze screeningstool correct te gebruiken, is een klinische achtergrond vereist, vooral omdat veel van de screeningsvragen symptomen kunnen zijn van veel ernstigere medische aandoeningen.
Van de hyperventilatiesyndroomsymptomen en -tekens die in de vragenlijst van Nijmegen worden genoemd, zijn er verschillende die duidelijk verband houden met hyperventilatiesyndroom. Deze tekenen en symptomen zijn sterke indicatoren van hyperventilatiesyndroom, vooral als de patiënt er meerdere heeft:
- Gespannen gevoel
- Duizeligheid
- Snelle of diepe ademhaling
- Tintelen in vingers en handen
- Stijfheid of krampen in vingers en handen
- Benauwdheid rond de mond
- Koude handen of voeten
- Hartkloppingen op de borst
- Spanning
Ondanks hun relatie met hyperventilatiesyndroom, kunnen deze tekenen en symptomen ook gerelateerd zijn aan andere medische aandoeningen. Ga altijd eerst uit van het slechtst mogelijke scenario en ga dan verder met minder ernstige aandoeningen om de oorzaak van kortademigheid te identificeren.