Een hydrocele is een aandoening waarbij het scrotum opzwelt door vochtophoping, die soms bij de geboorte optreedt. Het treft meestal slechts één teelbal , maar een hydrocele kan aan beide kanten voorkomen.
Wanneer de aandoening bij de geboorte aanwezig is, verdwijnt deze vaak vanzelf zonder behandeling tegen de tijd dat de baby een jaar oud is. Het is mogelijk dat oudere kinderen en volwassenen een hydrocele ontwikkelen, maar het komt niet zo vaak voor. Ongeveer 10% van de mannelijke pasgeborenen wordt geboren met een hydrocele; de aandoening komt slechts bij 1% van de volwassen mannen voor.
Bij volwassenen kan een hydrocele worden opgelopen door een verwonding aan de lies of na een operatie, of door een infectie. Het geneest meestal vanzelf binnen zes maanden. Als een hydrocele niet vanzelf geneest, kan een operatie worden uitgevoerd.
Henadzi Pechan / Getty Images
Inhoudsopgave
Soorten hydroceles
Er zijn twee verschillende typen hydroceles, waaronder een eenvoudig type en een communicerend type. Een definitie van elk type hydrocele omvat:
- Een communicerend type treedt op wanneer de tunica vaginalis (een dunne omhulling die de teelbal omringt) niet goed sluit tijdens de ontwikkeling van de foetus. Het resultaat is de afvoer van vocht uit de buik naar het scrotum.
- Een eenvoudig type ontstaat tijdens de ontwikkeling van de foetus, wanneer de tunica vaginalis zich sluit, maar niet voordat de extra vloeistof in de teelbal kan worden opgenomen.
Symptomen van hydrocèle
De symptomen van een hydrocele variëren afhankelijk van het type hydrocele. Een communicerende hydrocele zal bijvoorbeeld veranderingen in de grootte van de teelbal vertonen, die gedurende de dag kunnen variëren. Dit komt doordat de vloeistof vanuit de buikholte naar het scrotum beweegt en vervolgens weer in de buikholte wordt opgenomen.
Eenvoudige hydroceles daarentegen vertonen een consistente grootte (maar zijn groter dan normaal) gedurende de dag. Ze krimpen geleidelijk in de loop van de tijd.
Een hydrocèle bevindt zich voornamelijk vóór een van de testikels. Bij palpatie (voelen) voelt u aan alsof er een klein ballonnetje met vloeistof in zit, dat zich in het scrotum bevindt.
Hydrocèles (zowel eenvoudige als communicerende hydrocèles) veroorzaken doorgaans geen pijn, maar bij volwassenen, vooral als ze groot zijn, kan het enig ongemak veroorzaken (door de zwaarte van een gezwollen scrotum) bij het lopen of tijdens seks. De zwelling is ‘s ochtends mogelijk niet zo ernstig als later op de dag.
Als er pijn is, kan dit duiden op een ernstiger aandoening (zoals testiculaire torsie (verdraaiing van de teelbal/navelstreng). Testiculaire torsie is een medisch noodgeval. Neem direct contact op met uw zorgverlener als er pijn is.
Oorzaken
Om de oorzaken van een hydrocèle goed te begrijpen, is het noodzakelijk om iets te weten over de anatomie van het mannelijke voortplantingsstelsel, met name van het scrotum en de testikels.
Pathologie
Tijdens de ontwikkeling van de foetus bevinden de testikels zich in de peritoneale holte (de ruimte in de buik die de darmen, de maag en de lever bevat). Naarmate de foetus zich ontwikkelt, dalen de testikels af (vallen) door het lieskanaal, in het scrotum.
Het lieskanaal is een doorgang in de buikwand waarlangs de testikels en de zaadstreng (de streng waaraan de testikels in het scrotum hangen) bij de man passeren.
Omdat het lieskanaal een zwakte in de buikwand creëert, is het een veelvoorkomend gebied voor het ontwikkelen van een hernia . Wanneer een hydrocele wordt vermoed, zal de zorgverlener doorgaans diagnostische tests uitvoeren om een hernia uit te sluiten.
Oorzaken bij zuigelingen
Na de afdaling van de testikels wordt de tunica vaginalis (een zakje sereuze membranen) gevormd om als bedekking voor de testikels te dienen. Sereuze membranen zijn dunne membranen die de inwendige lichaamsholten bekleden.
Normaal gesproken is er geen communicatie tussen het scrotum en de peritoneale holte (waardoor er geen vloeistof van de buik naar het scrotum kan stromen). Maar wanneer er een abnormale ontwikkeling optreedt bij de mannelijke foetus, sluit de vaginalis niet af en ontstaat er een opening waardoor buikvocht naar het scrotum kan stromen. In de meeste gevallen is de onderliggende oorzaak van deze holte onbekend.
Premature baby’s lopen een groter risico om met een hydrocèle geboren te worden
Oorzaken bij volwassenen
Normaal gesproken worden de testikels omgeven door een beschermend weefselzakje, de tunica vaginalis. Dit zakje produceert een heel klein beetje vloeistof waardoor de testikels vrij kunnen bewegen.
Normaal gesproken wordt overtollig vocht afgevoerd naar de aderen in het scrotum. Als er echter een verstoring is in de balans – tussen het vocht dat wordt geproduceerd en het vocht dat wordt afgevoerd – kan dit resulteren in een hydrocèle. Oorzaken van een hydrocèle bij volwassenen kunnen zijn:
- Een verwonding (of andere oorzaak van ontsteking) aan het scrotum
- Blokkade van de zaadstreng
- Liesbreukoperatie
- Infectie van een teelbal of van het scrotum
Risicofactoren
De primaire risicofactor voor hydrocele bij baby’s is vroeggeboorte. Risicofactoren die later in het leven optreden, zijn onder andere:
- Seksueel overdraagbare aandoeningen
- Letsel aan het scrotum
- Ontsteking van het scrotum
Diagnose
Een lichamelijk onderzoek van een pasgeborene kan de aanwezigheid van een hydrocele onthullen. De diagnosticus (meestal een kinderarts) kan een licht door het gezwollen scrotum schijnen (een procedure die transilluminatie wordt genoemd), wat heldere vloeistof rond de teelbal kan onthullen. Als er sprake is van een hydrocele, lijkt de teelbal gevuld te zijn met een heldere vloeistof.
Als er naast de teelbal ook weefsel in de teelbal wordt ontdekt, kan dit wijzen op een hernia. Het onderzoek zal hoogstwaarschijnlijk het volgende omvatten:
- Controleren op eventuele vergroting of gevoeligheid van het scrotum
- Druk uitoefenen op de buik om te controleren op een liesbreuk
- Observeren of de uitstulping in de liesstreek verandert wanneer een patiënt hoest (waardoor de druk in het gebied toeneemt).
Andere diagnostische maatregelen kunnen bestaan uit bloed- of urinetesten om te controleren of er geen sprake is van een infectie, zoals epididymitis , een ontsteking van de opgerolde buis aan de achterkant van de teelbal.
Magnetic resonance imaging (MRI) of een scrotum/bekken echografie kan worden uitgevoerd om de ernst van de hydrocèle te beoordelen en de aanwezigheid van een hernia uit te sluiten.
Beeldvormende tests kunnen ook een computertomografie (CT) scan omvatten . Dit is een beeldvormende test die een serie foto’s maakt vanuit verschillende hoeken, wat röntgenfoto’s oplevert met gedetailleerde illustraties van verschillende lichaamsdelen. Een kleurstof kan worden ingeslikt of geïnjecteerd voor de procedure om de organen of weefsels duidelijker zichtbaar te maken.
MRI is een beeldvormingstechniek die gebruikmaakt van een sterk magnetisch veld en radiogolven om zeer gedetailleerde beelden te genereren van gebieden in het lichaam. Een MRI kan sommige ziektes laten zien die onzichtbaar zijn met behulp van een CT-scan.
Behandeling
Behandeling is niet altijd nodig voor een hydrocele die bij de geboorte aanwezig is, omdat het vaak vanzelf overgaat tegen de tijd dat de baby een jaar oud is. Bij volwassenen kunnen de behandelingsmodaliteiten echter het volgende omvatten:
- Pijnstillers om pijn of ongemak te verlichten
- Een operatie om weefsel te verwijderen, zoals bij een hernia, of om de hydrocèle te herstellen (meestal bij een communicerende hydrocèle)
- Operatie om een deel van de vloeistof te verwijderen en de zwelling te verlichten bij grote of geïnfecteerde hydroceles
Chirurgie kan een kleine incisie in het scrotum of liesgebied inhouden, in de buurt van het scrotum, om de opgehoopte vloeistof af te voeren; het wordt meestal beschouwd als een kleine ingreep die poliklinisch kan worden uitgevoerd. Een persoon mag waarschijnlijk dezelfde dag nog naar huis als de ingreep is uitgevoerd.
Een hydrocelectomie (verwijdering van een hydrocele) wordt beschouwd als de behandeling van keuze wanneer een hydrocele niet vanzelf verdwijnt, te groot wordt of pijn veroorzaakt. Maar een operatie kan leiden tot verschillende complicaties, waaronder:
- Hematoom (bloeding in het weefsel)
- Infectie
- Aanhoudende zwelling
- Chronische (langdurige) pijn
- Testiculaire atrofie (krimp)
- Terugkeer van de hydrocèle
- Herhaal de chirurgische behandeling om de hydrocèle te draineren als deze pijnlijk, groot of geïnfecteerd is
Aspiratie (verwijdering van vocht met een naald) wordt tegenwoordig niet vaak meer gebruikt, maar in sommige gevallen (zoals bij een persoon met een hartaandoening die bloedverdunners gebruikt) kan een naaldaspiratieprocedure worden uitgevoerd om vocht te verwijderen. De hydrocele kan na aspiratie opnieuw optreden en kan herhaalde aspiratie of een chirurgische ingreep vereisen.
Onderzoek naar chirurgische behandeling
In een onderzoek uit 2019 werd een nieuwe methode beschreven die gebruikmaakt van geïndividualiseerde minimaal invasieve chirurgie (met een kleinere incisie en een kortere operatietijd) die effectief bleek voor de behandeling van een hydrocèle.
Bovendien ondervonden de proefpersonen die een minimaal invasieve operatie ondergingen (in plaats van een traditionele operatie) voor een hydrocèle, geen ernstige complicaties, zoals terugkerende hydrocèle, chronische pijn in het scrotum of testiculaire atrofie (krimp van de testikels) gedurende een gemiddelde follow-upperiode van 12 maanden.
Bovendien kan een hydrocèle microchirurgisch worden hersteld om schade aan het omliggende weefsel, waaronder de zaadleider (transportbuis voor sperma), te voorkomen.
Prognose
De prognose voor hydrocele-behandeling is goed. De aandoening is meestal niet gevaarlijk, tenzij deze erg groot is of geïnfecteerd raakt.
Na de operatie wordt een jockstrap een paar weken gedragen om het scrotum omhoog te houden, wat helpt om zwelling te verminderen. Het kan echter enkele maanden duren voordat de zwelling volledig is afgenomen. De hydrocele kan terugkeren zodra deze is afgenomen, zelfs na de operatie.
Een hydrocèle heeft geen invloed op de vruchtbaarheid.
Een woord van Health Life Guide
Een hydrocele is doorgaans geen ernstige aandoening, maar in sommige gevallen kan het pijn of ongemak veroorzaken. Chirurgische behandeling van een hydrocele wordt beschouwd als een eenvoudige procedure, maar omdat er een grote kans is op herhaling van een hydrocele (of andere complicaties), is het belangrijk om onderzoek te doen: raadpleeg uw zorgverlener en overweeg uw opties voordat u een behandeling ondergaat.