Miriam Fischer/Pexels
Spis treści
Najważniejsze wnioski
- Nowe narzędzie oceny online może pomóc naukowcom przewidzieć, które wirusy pochodzące od dzikich zwierząt mogą wywołać pandemie , takie jak COVID-19.
- Wirusy odzwierzęce, czyli te, które przenoszą się ze zwierząt na ludzi, stanowią coraz większe zagrożenie w miarę jak ludzie osiedlają się na obszarach, które kiedyś były odizolowane.
- Narzędzie do oceny ryzyka online jest oparte na otwartym kodzie źródłowym, co oznacza, że epidemiolodzy, weterynarze i specjaliści od chorób zakaźnych z całego świata mogą dodawać informacje i sprawdzać ryzyko związane z nowymi wirusami w miarę ich odkrywania.
Prawdopodobnie słyszałeś o wybuchach epidemii Eboli, gorączki Lassa i wirusa Zika na całym świecie w ostatnich latach. Zanim wywołały epidemie lub pandemie, patogeny wywołujące te choroby musiały „przenieść się” ze zwierząt na ludzi.
Kiedy wirus lub inny czynnik zakaźny przeskakuje ze zwierząt na ludzi, nazywa się to chorobą odzwierzęcą lub zoonozą. Chorobą odzwierzęcą, o której prawdopodobnie słyszałeś ostatnio, jest SARS-CoV-2 , wirus powodujący COVID-19.
Choć mogą mieć podłoże bakteryjne, grzybicze lub pasożytnicze, to właśnie wirusowe choroby odzwierzęce stanowią najpoważniejsze zagrożenie.
Ocena nowych wirusów
COVID-19 postawił ekspertów chorób zakaźnych na całym świecie w jeszcze wyższym stanie gotowości na potencjalną kolejną pandemię. Aby pomóc w formułowaniu prognoz, naukowcy stworzyli narzędzie online, które może pomóc innym ocenić ryzyko przeniesienia (lub „rozlania się”) nowego wirusa ze zwierząt na ludzi.
Narzędzie nazywa się SpillOver: Viral Risk Ranking i jest sponsorowane przez Agencję Stanów Zjednoczonych ds. Rozwoju Międzynarodowego (USAID), projekt PREDICT, Global Virome Project i One Health Institute na Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis.
Jonna Mazet, lekarz weterynarii, doktor filozofii
Musimy wiedzieć: jak i dlaczego wirus dzikiej przyrody staje się zoonotyczny? Które wirusy stanowią największe zagrożenie?
Aplikacja internetowa ma pomagać naukowcom i rządom oceniać ryzyko związane z nowymi wirusami w miarę ich odkrywania oraz informować o tym ryzyku, aby móc podejmować działania mające na celu ustalenie priorytetów w walce z chorobami, ich zapobieganie i kontrolę.
Jak działa narzędzie
Narzędzie to ocenia nowo odkrytego wirusa i na podstawie wyników tworzy listę innych wirusów, które decydenci i urzędnicy służby zdrowia publicznego mogą chcieć obserwować.
SpillOver jest przeznaczony dla wirusów pochodzących od ssaków, gadów, płazów i ptaków, a także tych z wielu rodzin wirusów, które stanowią zagrożenie dla zdrowia ludzi. Projekt aplikacji został oparty na systemie raportowania kredytowego używanym przez bankierów i może być aktualizowany w celu uwzględnienia nowych danych i czynników ryzyka.
W artykule opisującym narzędzie autorzy — którzy pochodzą z UC Davis, Mailman School of Public Health na Columbia University, Smithsonian Conservation Biology Institute, Wildlife Conservation Society, EcoHealth Alliance i Metabiota, Inc. — stwierdzili, że „żyjemy obecnie w erze, w której zagrożenia ze strony wirusowych pandemii są codziennością. Pojedynczy śmiertelny wirus może pojawić się nagle i szybko rozprzestrzenić się w każdym gospodarstwie domowym i każdej społeczności, bez względu na granice państwowe lub status społeczny i ekonomiczny”.
Jonna Mazet, DVM, PhD , profesor epidemiologii i ekologii chorób na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Kalifornijskiego w Davis oraz autorka badania wprowadzającego SpillOver, mówi Health Life Guide, że ponieważ narzędzie jest typu open source, oznacza to, że naukowcy z całego świata — w tym epidemiolodzy, weterynarze zajmujący się dzikimi zwierzętami i eksperci z innych dziedzin — będą mogli gromadzić dane naukowe w ramach crowdsourcingu i przyczyniać się do ich pozyskiwania, dodając informacje o nowych wirusach w miarę ich odkrywania.
SpillOver jest rozwiązaniem typu open source, co oznacza, że będzie mogło się rozwijać i stawać się coraz bardziej niezawodne w miarę dodawania nowych informacji o pojawiających się wirusach.
Identyfikacja czynników ryzyka
Aby stworzyć aplikację SpillOver, autorzy zidentyfikowali czynniki ryzyka wirusów, żywicieli i środowiska, które byłyby najbardziej istotne w przypadku przeniesienia wirusów zwierzęcych na ludzi.
Sarah Olson, doktor
Naukowcy skatalogowali zaledwie około 0,2% globalnej różnorodności wirusów u ssaków i ptaków.
Czynnikami ryzyka uwzględnionymi w narzędziu oceny były liczba zwierząt żywicielskich, geograficzne rozmieszczenie występowania oraz rodzaje środowisk, w których żyją.
Następnie naukowcy ocenili ryzyko 887 wirusów występujących u dzikich zwierząt, wykorzystując dostępne dane zebrane w ramach projektu USAID Emerging Pandemic Threats PREDICT .
Wiadomo już, że 12 najpopularniejszych wirusów na liście to patogeny ludzkie — było to odkrycie, którego można było się spodziewać i które pokazało, że narzędzie oceny jest skuteczne.
Wirus Lassa zajął pierwsze miejsce, a SARS-CoV-2 drugie. Mimo że wywołał pandemię, SARS-CoV-2 nie zajął pierwszego miejsca, ponieważ niewiele wiadomo było o jego zwierzęcych żywicielach.
Dłuższa lista wirusów obejmowała kilka niedawno odkrytych koronawirusów, w przypadku których istnieje wysokie ryzyko przeniesienia się ze zwierząt dzikich na ludzi.
Dlaczego wirusy tak się rozprzestrzeniają?
Mazet mówi, że wirusy przeskakują między dziką przyrodą a ludźmi w szybszym tempie, ponieważ ludzie w szybszym tempie przemieszczają się na obszary dzikie. Zazwyczaj, gdy ludzie przemieszczają się na obszary dzikie i inne odizolowane miejsca, dzieje się tak, ponieważ szukają surowców, takich jak rzadkie metale potrzebne do technologii, takiej jak telefony komórkowe, lub do otwarcia większej ilości ziemi pod uprawę rolną.
„To nie dzikie zwierzęta, ani nawet wirusy, wyskakują i atakują nas lub nas zarażają — to nasze zachowanie naraża nas na ryzyko. I czasami trudno to zaakceptować”, mówi Mazet. „Ale z drugiej strony oznacza to, że jesteśmy w stanie dostosować nasze zachowanie tak, aby zmniejszyć ryzyko”.
Gdy ludzie przeprowadzają się na obszary, które kiedyś były odizolowane, często przywożą ze sobą udomowione zwierzęta. Wirusy mogą wtedy przeskoczyć na zwierzęta gospodarskie, a ostatecznie na ludzi. „To stwarza kolejną okazję dla patogenu, aby się zmienić i stać się nieco bardziej zjadliwym, zanim rozprzestrzeni się na ludzi” – mówi Mazet.
Chociaż narzędzie SpillOver służy do oceny wirusowych zoonoz, istnieje również ryzyko chorób i epidemii spowodowanych przez bakterie, które mogą przenosić się ze zwierząt na ludzi. W przypadku bakterii, jak mówi Mazet, ryzyko nie wynika tyle z bakterii przeskakującej ze zwierzęcia na człowieka, co z genów odpowiedzialnych za rozprzestrzenianie się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.
Czekamy na kolejnego wirusa
„To narzędzie w dużej mierze służy zrozumieniu nieznanego jeszcze wirusa — znanego również jako wirus X — który może pojawić się w każdej chwili” — mówi dr Sarah Olson, autorka badania i zastępczyni dyrektora ds. epidemiologii w Wildlife Conservation Society w Bronksie, w wywiadzie dla Health Life Guide. „Narzędzie jest przydatne do klasyfikowania wirusów „znanych nauce”, ale jego inną wartością jest wskazanie listy informacji, które są potrzebne do ulepszenia naszej oceny ryzyka”.
Jonna Mazet, lekarz weterynarii, doktor filozofii
To nie dzikie zwierzęta, ani nawet wirusy, wyskakują i atakują nas lub nas zarażają — to nasze zachowanie naraża nas na ryzyko. A to czasami gorzka pigułka do przyjęcia.
Według Olsena szacuje się, że u ssaków i ptaków występuje około 1,67 miliona nieopisanych wirusów. Uważa się, że około połowa z nich może przenosić się na ludzi. „Mówiąc inaczej, naukowcy skatalogowali tylko około 0,2% globalnej różnorodności wirusów u ssaków i ptaków” — mówi Olson.
Mazet mówi, że „musimy wiedzieć: jak i dlaczego wirus dzikiej przyrody staje się zoonotyczny? Które wirusy stanowią największe zagrożenie?”
Zagrożenie koronawirusem
Według Mazeta artykuł w czasopiśmie na temat narzędzia SpillOver został napisany głównie przed pełnym rozpoznaniem SARS-CoV-2. Olson wskazuje, że wirusa nie wykryto u dzikich zwierząt przed pandemią i rozprzestrzeniał się on już globalnie, zanim zagrożenie zostało w pełni rozpoznane.
Autorzy badania zauważyli, że wiele koronawirusów może przedostać się do ludzi, ale nie zostać rozpoznanych. Brak możliwości diagnostycznych i słabe raportowanie przyczyniają się do ich pomijania. Ponadto wirusy te zwykle powodują jedynie łagodne objawy — lub wcale ich nie powodują — co sprawia, że są jeszcze trudniejsze do wykrycia.
Informacje w tym artykule są aktualne na dzień podany, co oznacza, że nowsze informacje mogą być dostępne, gdy to czytasz. Aby uzyskać najnowsze informacje na temat COVID-19, odwiedź naszą stronę z wiadomościami o koronawirusie .