De hersenzenuwen zijn kwetsbaar voor schade tijdens hoofdtrauma . Veel van hen lopen over het oppervlak van de schedel, alleen beschermd door de spieren en weefsels van het gezicht. Hoofdtrauma treedt op wanneer er een verwonding is aan de hoofdhuid, schedel of hersenen, zoals bij een hoofdhuidwond of schedelfractuur .
Zelfs een licht hoofdtrauma zoals een hersenschudding kan hersenzenuwschade veroorzaken. De symptomen kunnen direct na het trauma optreden, of pas dagen of weken na het incident. De effecten van hersenzenuwletsel kunnen tijdelijk of permanent zijn, afhankelijk van de aard van het letsel.
Dit artikel behandelt de functies van de 12 hersenzenuwen en de symptomen die u kunt zien als een of meer van deze zenuwen beschadigd zijn. Het legt ook uit hoe hersenzenuwschade wordt gediagnosticeerd en behandeld, en wat u kunt verwachten als u of iemand die u kent hersenzenuwschade heeft.
Inhoudsopgave
Functies van de hersenzenuwen
Er zijn in totaal 12 hersenzenuwen. Deze zenuwen komen uit de basis van de hersenen en lopen door verschillende delen van het gezicht en hoofd. De hersenzenuwen vervullen essentiële functies, van het bieden van sensatie en het controleren van gezichtsbewegingen tot het initiëren van beschermende reflexen.
Omdat de hersenzenuwen waarneembare activiteiten zoals het bewegen van de ogen, kauwen en glimlachen controleren, kan schade worden gezien en gevoeld wanneer de bijbehorende functie van de zenuw wordt gewijzigd. Dit is wat de 12 hersenzenuwen doen:
- CN I—Olfactorisch: zorgt voor de reukzin
- CN II—Optisch: communiceert visuele informatie van het oog naar de hersenen
- CN III—Oculomotorisch: controleert talrijke bewegingen van de ogen en de oogleden; controleert ook de grootte van de pupillen als reactie op licht
- CN IV— Trochleair: regelt de beweging van de ogen naar beneden en naar binnen richting de neus
- CN V— Trigeminus: communiceert de sensatie van aanraking met het gezicht; bestuurt ook de kauwspieren
- CN VI— Abducens: regelt de horizontale beweging van de oogbol
- CN VII—Gezicht: beweegt de spieren die gezichtsuitdrukkingen creëren; voorziet de voorste twee derde van de tong van de smaakzin
- CN VIII— Vestibulocochleair: zorgt voor het gehoor, communiceert informatie over de positie van het lichaam in de ruimte naar de hersenen
- CN IX— Glossofaryngeaal: bestuurt de keelspieren en speekselklieren; verschaft smaakinformatie via het achterste derde deel van de tong; voelt veranderingen in de bloeddruk aan en communiceert deze naar de hersenen, zodat deze hierop kunnen reageren
- CN X— Vaag: bestuurt het hart, de longen en de buikorganen
- CN XI—Spinaal accessoire: bestuurt keel- en nekspieren
- CN XII— Hypoglossaal: beweegt de tong en maakt spraak mogelijk
Deze zenuwen besturen essentiële functies van het hoofd, gezicht, nek en meer. Hoewel de schade soms direct zichtbaar is, kan het ook uren tot dagen duren voordat een handicap zich manifesteert. Als er bijvoorbeeld een groeiend bloedstolsel op een hersenzenuw drukt en de zenuw begint af te sterven, kan het enige tijd duren voordat dit zichtbaar wordt.
Symptomen van hersenzenuwbeschadiging
Verschillende soorten hersenzenuwbeschadiging veroorzaken verschillende symptomen, afhankelijk van welke zenuwen beschadigd zijn. Algemene symptomen van zenuwbeschadiging zijn onder andere:
- Pijn
- Tintelend gevoel
- Gevoelloosheid
- Abnormale geur of smaak
- Huid die gevoelig is voor aanraking
- Oorsuizen ( tinnitus))
- Zwakke of verlamde spieren, wat kan leiden tot kwijlen, stikken of onduidelijk spreken
- Veranderingen in het gezichtsvermogen en dubbelzien
Schade aan specifieke hersenzenuwen kan specifieke soorten symptomen veroorzaken:
- Neus—CN I: Een van de meest voorkomende oorzaken van schade aan de reukzenuw is een traumatisch hersenletsel . Schade aan deze zenuw heeft niet alleen invloed op de reukzin, maar ook op het vermogen om voedsel te proeven, aangezien geur een belangrijk onderdeel van de smaak is.
- Visie—CN II: Schade aan de oogzenuw kan verschillende visuele beperkingen veroorzaken, afhankelijk van de locatie van de verwonding. Visusverlies kan één of beide ogen treffen.
- Oogbewegingen—CN III, IV en VI: Deze drie hersenzenuwen controleren de ogen. Schade aan de oculomotorische zenuw (CN III) kan leiden tot een hangend ooglid, veranderingen in de reactie van de pupil op licht en afwijkingen in oogbewegingen (op en neer en van links naar rechts). Beschadiging van de trochleaire zenuw (CN IV) kan leiden tot dubbelzien en onvrijwillige (ongecontroleerde) oogbewegingen ( nystagmus).
- Voorhoofd, wangen, kaak—CN V: Trigeminuszenuwbeschadiging kan de motorische en sensorische functie in uw voorhoofd, wangen en kaak beïnvloeden. Het kan ook het tandenknarsen en knipperen beïnvloeden.
- Gezichtsmotorische en sensorische disfunctie – CN VII: Als de aangezichtszenuw beschadigd is, kan één kant van het gezicht geen uitdrukkingen maken en kunnen de lippen niet normaal bewegen. Er kan een hang in de wenkbrauwen, mond of beide te zien zijn. De smaak kan ook veranderd zijn. Schade aan deze zenuw is belastend omdat het een van onze meest vertrouwde vormen van expressie aantast en ook iemands zelfbeeld beïnvloedt.
- Gehoor en evenwicht—CN VIII: Schade aan de vestibulocochleaire zenuw, of gehoorzenuw, kan uw gehoor en evenwicht aantasten, wat duizeligheid of moeite met lopen, zitten of staan kan veroorzaken. Dit kan uw risico op vallen vergroten.
- Slikken—CN IX en X: Uw slikvermogen en uw kokhalsreflex kunnen worden beïnvloed als uw glossopharyngeale en vaguszenuwen zijn beschadigd. Heesheid is een ander symptoom van schade aan deze zenuwen.
- Schouders en hoofd – CN XI: Als uw nervus accessorius beschadigd is, kan het zijn dat u moeite heeft met het ophalen van uw schouders en het opzij draaien van uw hoofd.
- Tong – CN XII: Schade aan de hypoglossuszenuw kan problemen veroorzaken met uw vermogen om tongbewegingen te controleren.
Hoe wordt hersenzenuwbeschadiging vastgesteld?
Afhankelijk van de ernst van het letsel kunnen zorgverleners de hersenzenuwen testen als onderdeel van een neurologisch onderzoek . Ook kunnen ze specifieke tests uitvoeren om de functie van afzonderlijke hersenzenuwen die mogelijk zijn beschadigd, te controleren.
Om de sensorische en motorische functie van de hersenzenuwen te testen, kan uw zorgverlener u vragen om een vinger met uw ogen te volgen, “ah” te zeggen en uw tong uit te steken. De zorgverlener kan ook bepaalde delen van uw gezicht aanraken, een stemvork gebruiken, uw pupilreactie op licht beoordelen en andere tests uitvoeren.
Indien nodig kan een MRI worden besteld omdat hiermee de fijne details van de zenuwen zichtbaar kunnen worden gemaakt. Een CT kan nodig zijn als er schade aan de structuur rond de zenuwen wordt vermoed.
Behandeling voor hersenzenuwbeschadiging
Als een hersenzenuw volledig in tweeën is gesneden, kan deze niet worden gerepareerd. Als deze echter is uitgerekt of gekneusd, maar intact blijft, kan de zenuw herstellen. Dit kost tijd en kan een verscheidenheid aan onaangename symptomen veroorzaken, waaronder tintelingen en pijn. Deze symptomen zijn een goed teken dat de zenuw geneest.
Steroïden kunnen worden gebruikt om de ontsteking rond een hersenzenuw te verminderen. Soms is een operatie nodig als een ophoping van bloed, een hematoom genaamd, de zenuw beknelt en leidt tot verlamming of disfunctie.
Neurologen en neurochirurgen beschikken over gespecialiseerde beoordelingen en interventies voor dit type zenuwbeschadiging en dienen te worden geraadpleegd.
Vooruitzichten voor hersenzenuwbeschadiging
Beschadiging van de hersenzenuw kan gedeeltelijke of volledige disfunctie veroorzaken en de symptomen kunnen tijdelijk of permanent zijn.
Uit een onderzoek naar hersenzenuwbeschadiging bij patiënten met traumatisch hersenletsel bleek dat herstel vaker werd waargenomen bij deelnemers in de jongere leeftijdsgroep en bij mensen met vertraagde symptomen.
Zenuwbeschadiging kan invaliderend zijn en kan revalidatie vereisen. De zenuwen die oogbewegingen en gezichtsuitdrukkingen controleren, hebben mogelijk een grotere kans om hun functie terug te krijgen dan de reuk-, oog- en vestibulocochleaire zenuwen.
Samenvatting
De hersenzenuwen kunnen beschadigd raken door lichte hoofdletsels zoals hersenschuddingen of ernstiger verwondingen zoals fracturen. Symptomen van hersenzenuwbeschadiging kunnen pijn, abnormale sensaties, veranderingen in het zicht en zwakke of verlamde spieren zijn. Ze kunnen zich direct na het incident voordoen of pas dagen of weken later.
Neem onmiddellijk contact op met een zorgverlener als u tekenen of symptomen van hersenzenuwbeschadiging opmerkt na hoofdtrauma. Er is behandeling beschikbaar en in sommige gevallen kan de schade volledig worden teruggedraaid, zodat u volledig kunt herstellen.