Zapytaj eksperta: Czym jest poczucie winy u osób, które przeżyły COVID-19, i jak sobie z nim radzić?

Jaime Zuckerman, PsyD , jest licencjonowanym psychologiem klinicznym z siedzibą w Filadelfii, prowadzącym prywatną praktykę, który leczy zaburzenia nastroju, lęki, przystosowanie się do choroby i trudności w związkach. Dr Zuckerman omawia koncepcję winy ocalałego i sposób, w jaki objawia się ona podczas pandemii.

Chociaż miliony ludzi wyzdrowiały z COVID-19, nie zawsze wyszli z tego bez szwanku. Niektórzy nie mogą oddychać tak jak kiedyś; inni nigdy nie odzyskali zmysłu smaku i węchu. A dla wielu istnieje pewna blizna naznaczona samym przetrwaniem — wyrzuty sumienia z powodu przeżycia, gdy inni nie. To jest poczucie winy ocalałego: koncepcja ukuta w latach 60. XX wieku, aby uchwycić poczucie winy, z którym zmagało się wielu ocalałych z Holokaustu, i która nadal ciągnie się za tragicznymi wydarzeniami, które odbierają życie niektórym, a oszczędzają innym.

W przypadku COVID-19 występują różne stopnie poczucia winy ocalałego. Objawia się ono w scenariuszach życia kontra śmierć, całkowitych i częściowych wyzdrowień, a nawet bezpieczeństwa pracy kontra bezrobocia.

Dr Zuckerman opowiedział Health Life Guide, jak może wyglądać poczucie winy u osób, które przeżyły COVID-19, i jak sobie radzić z tym uczuciem wstydu.

Health Life Guide: W jaki sposób COVID-19 może wywołać poczucie winy u osób, które wyzdrowiały?

Dr Zuckerman: Zazwyczaj poczucie winy osoby, która przeżyła, jest bezpośrednio związane ze stratą życia. Może jednak dotyczyć również sytuacji, w których ktoś unika obrażeń lub choroby, podczas gdy inni nie mają tyle szczęścia. COVID-19 i jego związek z potencjalnym poczuciem winy osoby, która przeżyła, jest złożony i wielowarstwowy. Zaraźliwa natura wirusa i nieprzewidywalność sprawiają, że jego związek z poczuciem winy osoby, która przeżyła, jest w pewnym sensie wyjątkowy.

Nie jest niczym niezwykłym, że bezobjawowa osoba z pozytywnym wynikiem testu na COVID-19 zaraża inną osobę, u której następnie rozwijają się oczywiste objawy. Jeśli ta zakażona osoba poważnie zachoruje lub umrze, osoba bezobjawowa może wówczas odczuwać pewien poziom poczucia winy ocalałego. Może odczuwać przytłaczające poczucie odpowiedzialności i winy za potencjalne bycie „przyczyną”, podczas gdy istnieje tak wiele innych zewnętrznych zmiennych, które mogłyby przyczynić się do ciężkości choroby lub śmierci.

Biorąc pod uwagę szybkie rozprzestrzenianie się COVID-19, nieszczęśliwym, ale częstym zjawiskiem jest to, że całe rodziny padają ofiarą tego wirusa. Tragicznie, w niektórych przypadkach umiera jeden lub kilku członków rodziny. Ta scena nie tylko przygotowuje grunt pod rozwój poczucia winy ocalałego, ale jest dodatkowo pogłębiana przez fakt, że zmarli są członkami tej samej rodziny.

Innym scenariuszem unikalnym dla COVID-19 jest rozwój długotrwałych objawów, o których wiadomo, że pozostawiają wielu z przewlekłym bólem, upośledzeniem funkcji poznawczych, problemami płucnymi i chorobami serca. Osoby, które miały COVID-19, ale miały to szczęście, że uniknęły długotrwałych objawów, mogą zacząć myśleć: „Dlaczego nie ja? Dlaczego nie zachorowałem na te długotrwałe schorzenia?”. Obserwowanie cierpienia bliskich, podczas gdy oni sami wydają się niemal arbitralnie unikać tych objawów, może wywołać intensywne poczucie winy, gniewu i bezradności.

Biorąc pod uwagę środki ostrożności stosowane w szpitalach, pacjentom nie wolno odwiedzać, co utrudnia członkom rodziny skuteczne orędowanie za swoimi bliskimi. To ponownie stwarza warunki do rozwoju procesów myślowych poczucia winy u osób, które przeżyły: „Gdybym tam był, może mógłbym coś zrobić”. Członkowie rodziny mogą czuć, że zawiedli swoich bliskich w chwili, gdy byli w rozpaczliwej potrzebie.

Innym przykładem poczucia winy ocalałego, charakterystycznego dla COVID-19, jest reakcja pracowników pierwszej linii na powtarzające się narażenie na utratę życia. Wielu pracowników służby zdrowia zgłasza wczesne objawy PTSD, w szczególności poczucie winy ocalałego.

Na koniec jest kwestia szczepionki przeciwko COVID-19. Pomyśl o pracowniku służby zdrowia, który otrzymuje szczepionkę, ale członek jego rodziny nie. Następnie członek jego rodziny trafia do szpitala z COVID-19. To kolejny scenariusz wyjątkowy dla COVID-19, który może wywołać poczucie winy u osoby, która przeżyła, prowadząc do takich myśli jak: „Ta osoba zmarła, ponieważ nie miała dostępu do szczepionki, którą jej pobrałem”.

Health Life Guide: Jakie są objawy poczucia winy osoby, która przeżyła COVID-19, i do czego może to doprowadzić, jeśli nie zostanie leczone?

Ważne jest, aby zrozumieć, że choć jest to druzgocąco bolesne, poczucie winy osoby, która przeżyła, jest normalną reakcją żałoby na tragiczną sytuację. Niektórzy ludzie są w stanie lepiej sobie z tym radzić, podczas gdy inni mają z tym większe trudności. Podczas gdy każdy może rozwinąć poczucie winy osoby, która przeżyła, istnieją pewne zmienne, które mogą narażać ludzi na większe ryzyko, takie jak historia traumy z dzieciństwa, PTSD, depresja, niska samoocena i wyższe cechy zależności (tj. ciągłe stawianie potrzeb innych przed własnymi).

Poczucie winy osoby, która przeżyła, może stać się błędnym kołem irracjonalnych myśli prowadzących do intensywnego lęku, strachu i depresji. Może znacząco wpłynąć na poczucie własnej wartości i samoocenę. Może również prowadzić do licznych schorzeń fizycznych, w szczególności przewlekłego bólu. Osoby, które opierają się leczeniu, są znacznie bardziej narażone na nadużywanie substancji i są bardziej narażone na samobójstwo.

Health Life Guide: Jaka jest Twoja najlepsza rada na radzenie sobie z poczuciem winy osoby, która przeżyła COVID-19? Jakie są strategie radzenia sobie?

Dr Zuckerman: Nie można myśleć po swojemu, ani po prostu mówić po swojemu, z poczucia winy. To tylko sprawia, że ​​tkwimy w naszych głowach, wyrywając nas z teraźniejszości. Musisz czuć swoje uczucia, ponieważ poczucie winy jest normalną i właściwą reakcją na żałobę. Im bardziej próbujesz ignorować lub tłumić te emocje, tym bardziej stają się one przytłaczające i wszechobecne.

Poszukaj pomocy: Nie jest niczym niezwykłym, że osoby doświadczające poczucia winy z powodu przetrwania wierzą, że nie zasługują na terapię, ponieważ nie zasługują na to, by „się poprawić”. Jednak nie możesz tego zrobić sam. Próba rozwiązania tak ciężkiego poczucia winy we własnej głowie prowadzi do nasilenia rozmyślań, irracjonalnych wzorców myślenia i izolacji społecznej. Terapia akceptacji i zaangażowania (ACT), terapia poznawczo-behawioralna (CBT) lub odwrażliwianie i przetwarzanie za pomocą ruchu gałek ocznych (EMDR) mogą być bardzo skuteczne w leczeniu poczucia winy ocalałego.

Ćwiczenia uważności: Są one niezwykle skuteczne w nauce radzenia sobie z dyskomfortem aż do jego ustąpienia, zamiast próbować odpychać nieprzyjemne myśli i uczucia.

Utrzymuj codzienny harmonogram: Przestrzeganie ustalonej rutyny pomaga nam angażować się w codzienne życie, zamiast tkwić w naszych głowach. Upewnij się, że zaplanowałeś przynajmniej jedną przyjemną aktywność każdego dnia, nawet jeśli jest ona niezwykle mała. Często osoby z poczuciem winy ocalałego czują, że odczuwanie przyjemności i radości jest złe. To prawie tak, jakby pozbawianie się przyjemności było zasłużoną karą za przetrwanie, podczas gdy inni tego nie zrobili. Wyznaczanie małych, mierzalnych celów złożonych z wcześniej przyjemnych aktywności pozwala osobie powoli przyzwyczaić się do tej emocjonalnej dychotomii. Pomaga im to zrozumieć, że możliwe jest jednoczesne odczuwanie dwóch emocji (winy i szczęścia), jednocześnie angażując się w zdrowe, przyjemne zachowania.

Skup się na tym, nad czym masz kontrolę w swoim życiu: Zamiast skupiać się na stanie wewnętrznym, pomocne jest dla osoby zidentyfikowanie czynników zewnętrznych odpowiedzialnych za kryzys. Tworzy to poczucie obiektywizmu i oderwania się od wydarzenia i myśli o nim. Myśli i poczucie winy niekoniecznie znikną natychmiast, ale możesz zmienić swoją perspektywę.

Skup się na samoopiece: Osoby doświadczające poczucia winy ocalałego czują się niezasługujące i samolubne, ponieważ skupiają się na sobie. Samoopieka może być postrzegana jako brak szacunku do zmarłego. Powolne angażowanie się w zadania związane z samoopieką wystawia osobę na przyjemne myśli i uczucia, których mogła unikać. Pomaga to poprawić jej poczucie własnej wartości i wzmocnić przekonanie, że zasługuje na szczęście.  

Odwdzięczaj się społeczności: Odwdzięczanie się lub zrobienie czegoś miłego dla kogoś innego może pomóc w zmniejszeniu poczucia winy, ponieważ wywołuje współczucie i empatię.

Utrzymuj wsparcie społeczne: Wsparcie społeczne jest kluczowe. Im mniej wsparcia społecznego, tym bardziej jesteś narażony na rozwinięcie poczucia winy ocalałego. Grupy wsparcia to doskonały sposób na nawiązanie kontaktu z innymi w bezpieczny, bezkrytyczny sposób.

Informacje w tym artykule są aktualne na dzień podany, co oznacza, że ​​nowsze informacje mogą być dostępne, gdy to czytasz. Aby uzyskać najnowsze informacje na temat COVID-19, odwiedź naszą stronę z wiadomościami o koronawirusie .